Btw-verhoging ligt nog altijd op tafel bij begrotingsgesprekken: doen of toch maar beter uitkijken?
In dit artikel:
De federale regering onderzoekt het samenvoegen van de verlaagde btw-tarieven van 6 en 12 procent naar één tarief van ongeveer 9 procent om een deel van het begrotingstekort aan te pakken. Het voorstel, dat in verschillende vormen al eerder opdook (onder meer bij Johan Van Overtveldt en in plannen van Vincent Van Peteghem en in De Wevers ‘supernota’), zou extra inkomsten genereren, maar de precieze opbrengst hangt sterk af van het aantal uitzonderingen dat behouden blijft.
Wat houdt het momenteel in? België kent naast het standaardtarief van 21 procent twee veelgebruikte verlaagde tarieven: 12 procent (bijvoorbeeld sociale woningen, margarine) en 6 procent (onder meer hotels, renovaties, geneesmiddelen, water, groenten en fruit). Kranten en weekbladen zijn soms zelfs btw-vrij. De federale btw-opbrengst bedroeg in 2024 bijna 40 miljard euro; als alles aan 21 procent belast zou worden, zou die pot ongeveer verdubbelen. Een realistische inschatting voor een harmonisering naar 9 procent ligt volgens premier De Wever tussen 1,5 en 3 miljard euro, terwijl Voka’s hoofdeconoom Bart Van Craeynest een conservatievere schatting van circa 1 miljard noemt.
De discussie draait niet alleen om inkomsten. Voorstanders, waaronder sommige economen, beargumenteren dat het minder lastige systeem administratief efficiënter is en dat het verschuiven van belastingen van arbeid naar consumptie past in bredere fiscale hervormingen (bijv. eerder verlagen van personenbelasting). Critici zien dit als rommelen zonder grondige hervorming: André Decoster (KU Leuven) vindt dat zo’n maatregel eerder een lapmiddel is dan een doordachte fiscale heroriëntatie.
Er zijn ook sociale en economische bezwaren. De Centrale Raad voor het Bedrijfsleven waarschuwt dat een hogere btw relatief zwaarder zou wegen op lagere inkomens; een voorbeeld in de discussie is dat een boodschappenmandje enkel enkele euro’s duurder wordt, maar dat dit voor mensen met weinig middelen harder wordt gevoeld. Sectoren als de bouw vrezen extra druk — renovaties zouden duurder worden — en er bestaat zorg dat hogere prijzen inflatie en daarmee loonindexering kunnen aanwakkeren, wat de kost voor bedrijven weer verhoogt en de concurrentiepositie schaadt. Net daarom wordt in politieke en economische kringen ook gediscussieerd over een mogelijke indexsprong of een versnelling van geplande belastingverlagingen op arbeid, maar hierover bestaat weinig consensus in de regering.
Kortom: harmonisatie van de verlaagde btw-tarieven is een reëel beleidsvoorstel met aanzienlijke inkomstenpotentie en administratieve voordelen, maar het roept stevige vragen op over eerlijkheid, economische bijwerkingen en de vraag of het moet samengaan met andere fiscale ingrepen of compensaties voor kwetsbare groepen.