Btw ontduiken via webshops als Amazon blijkt een fluitje van een cent
In dit artikel:
Een Rotterdamse zzp’er, Sven van Zuijlen, ontdekte onlangs op Amazon dat aankopen via een zakelijk account in andere EU-landen vaak zonder btw worden afgerekend — wat leidt tot directe kortingen van rond 21 procent op gewone consumentenproducten. Na aanschaf van een koffiezetapparaat bij een Belgisch bedrijf daalde de prijs meteen met het btw-bedrag; verder rondkijken leverde vergelijkbare voorbeelden op: strandstoelen, mountainbikes en zelfs Pokémonkaarten bleken zonder btw te koop wanneer afgerekend met een zakelijk account, ook al werden ze privé betaald vanaf een persoonlijke rekening.
De verklarende achtergrond ligt in een oude EU-afspraak: sinds de invoering van de btw in 1969 geldt binnen de EU voor grensoverschrijdende leveringen tussen ondernemers doorgaans geen btw, om te voorkomen dat meerdere belastingdiensten met elkaar in de knoop raken. Dat administratieve voordeel maakt het systeem echter fraudegevoelig. Platforms zoals Amazon voeren wel een snelle controle op het btw-nummer, maar controleren niet of de betaling via een zakelijke bankrekening loopt of of de koper het artikel ook écht voor zijn bedrijf boekt. FTM reproduceerde de truc: een journalist bestelde via een zakelijk Amazon-account Turks theepoeder uit Duitsland en betaalde de lagere prijs zonder btw.
Niet alle webshops zijn kwetsbaar op dezelfde manier. Bol.com blokkeert zakelijke, grensoverschrijdende aankopen omdat het technisch onderscheid tussen particuliere en zakelijke klanten niet kan maken; daarmee voldoet Bol.com formeel niet aan de wetgeving voor zakelijke buitenlandse aankopen, maar voorkomt het tegelijk de beschreven route voor btw-vermijding. Thomann en andere platforms bieden methodes om zonder btw te factureren, maar vaak met omslachtige controles of lokale verzendingen waardoor btw alsnog wordt geheven. Distrelec stuurt zendingen via lokale verkooppunten, Zalando biedt geen zakelijke optie.
De fiscus stelt dat het systeem controleerbaar is via EU-gegevensuitwisseling: buitenlandse leveranciers melden transacties, waarna de Belastingdienst kan nagaan of een ondernemer de aankoop in de btw-aangifte heeft opgenomen. Experts waarschuwen echter dat het enorme aantal grensoverschrijdende transacties en het gebrek aan capaciteit het praktisch moeilijk maakt om misbruik te detecteren en aan te pakken. Het verschil tussen verwachte en werkelijk geïnde btw bedroeg in 2022 ongeveer 6 miljard euro; een deel daarvan komt door fraude en nalevingsproblemen.
Mogelijke tegengrepen zijn beperkt: platforms kunnen grensoverschrijdende zakelijke aankopen blokkeren of verkoop via lokale vestigingen afdwingen — dat maakt het systeem robuuster maar belast ook legitieme ondernemers met extra kosten en rompslomp. Van Zuijlen zelf blijft zijn belasting netjes betalen, maar concludeert dat de kans om gepakt te worden in de praktijk miniem is. De zaak legt een nieuw en eenvoudig te misbruiken knelpunt in het online handelsverkeer bloot, en zet de discussie over wie verantwoordelijk is voor handhaving — platforms, verkopers of de overheid — opnieuw in de schijnwerpers.