Brussel werkt aan strengere aanpak migratie: hoofdrol voor grenswacht Frontex bij terugkeer asielzoekers en uitzetcentra buiten EU

In dit artikel:

Malik Azmani (VVD), hoofdonderhandelaar voor de nieuwe Europese terugkeerwet, wil Frontex een centrale, verplichte rol geven bij het uitzetten van afgewezen asielzoekers. Aanleiding is dat momenteel maar ongeveer 20% van wie geen recht op verblijf heeft de EU ook daadwerkelijk verlaat; volgens Azmani werkt het huidige systeem niet goed en is terugkeer al lange tijd de "achilleshiel" van het migratiebeleid.

Zijn voorstel legt vast dat de 27 lidstaten elkaars afwijzingen moeten erkennen, zodat iemand die in het ene land wordt afgewezen niet elders opnieuw kan aankloppen. Voor de kosten van terugkeer verwijst hij naar bestaande Europese instrumenten. Azmani wil ook dat Frontex bij elke terugkeerprocedure betrokken is; deze organisatie staat onder leiding van de Nederlandse oud-militair Hans Leijtens.

Een van de meest omstreden onderdelen is het openhouden van de mogelijkheid voor zogenaamde 'terugkeerhubs': uitzetcentra buiten de EU waar afgewezen asielzoekers tijdelijk naartoe kunnen als terugkeer naar het thuisland niet lukt. Azmani sluit die optie niet uit, maar ziet zulke centra alleen als laatste middel. Hij wil strikte selectiecriteria voor wie er naartoe mag, EU-toezicht via Frontex en voorkeur voor overeenkomsten met landen (bijvoorbeeld in Afrika). Nederland werkt al met Oeganda aan een vergelijkbaar initiatief.

Politiek zoekt Azmani een compromis met centrumpartijen; zowel linkse als rechtse flanken zijn kritisch. Om tegemoet te komen aan tegenwerpingen uit het linkerblok en de asielsector wil hij explicieter waarborgen opnemen dat de wet internationale verdragen respecteert en helderheid scheppen over beroepsmogelijkheden van afgewezen asielzoekers. Eerdere pogingen strandden door tactische vertraging; Azmani hoopt nu tempo te maken en streeft naar een akkoord, bij voorkeur vóór de zomer. Uiteindelijk moeten Europarlement en lidstaten overeenstemming bereiken voordat de regels in alle 27 landen gelden.