Britse doofpot rond Afghaans lek: 7 miljard pond aan stille evacuatie
In dit artikel:
De Britse regering hield jarenlang geheim dat tot 100.000 Afghanen het slachtoffer werden van een datalek bij het ministerie van Defensie, waarbij gevoelige persoonlijke gegevens zoals e-mailadressen en telefoonnummers werden gelekt. Dit gebeurde in februari 2022 toen een Britse militair per ongeluk een lijst met tienduizenden namen naar Afghanen mailde. De vrees bestond dat de Taliban deze informatie zouden kunnen gebruiken voor vergeldingsacties, wat leidde tot grote veiligheidszorgen.
Om de kwestie stil te houden, kreeg de regering in september 2023 een superinjunctie—de strengste vorm van censuur in het Verenigd Koninkrijk—waardoor media niet mochten rapporteren over het lek of het verbod zelf. Deze geheimhouding bleek volgens rechter Chamberlain de democratische controle volledig te ondermijnen. Intern werd de evacuatie van bedreigde Afghanen onder het codenaam 'Operation Rubific' uitgevoerd, met een begroting van tot 7 miljard pond, goedgekeurd door minister Rachel Reeves en vicepremier Angela Rayner. Inmiddels zijn ongeveer 23.900 Afghanen, van de beoogde 42.500, naar het VK geëvacueerd.
Het datalek en de daaropvolgende doofpot roepen grote kritiek op in het Britse parlement en de media. Oppositieleden noemen het een schandaal, en defensieminister John Healey gaf aan persoonlijk 'diep ongemakkelijk' te zijn over het incident; de betrokken militair vervult inmiddels niet meer dezelfde functie. Uit een onafhankelijk onderzoek blijkt bovendien dat de geheimhouding de kwetsbaarheid van de gelekte data vergroot heeft, mogelijk doordat lijsten sindsdien zijn verkocht en Afghanen al mishandeld of zelfs gedood zouden zijn—al zijn deze claims niet onafhankelijk geverifieerd.
Veel getroffen Afghanen worden pas recent geïnformeerd, en gegevens blijven circuleren, onder meer in Pakistan, waardoor het risico op misbruik nog steeds groot is. De financiële schade door het datalek en de evacuatieregelingen wordt geschat op miljarden ponden, en circa 1.000 gedupeerden bereiden een rechtszaak voor tegen de overheid, met mogelijke kosten van minstens 250 miljoen pond. De Britse privacywaakhond ICO benadrukt dat een dergelijke fout nooit meer mag voorkomen, zonder direct sancties op te leggen.