Breng slaapplaatsen van vogels in kaart: tel mee!
In dit artikel:
Sovon Vogelonderzoek Nederland zoekt vrijwilligers voor het Meetnet Slaapplaatsen: tellingen van nachtelijke slaapplaatsen van vogels die helpen bij het beoordelen van Natura 2000-gebieden en bij het bepalen van landelijke populatiegrootte en trends buiten het broedseizoen. Het netwerk monitort negentien soorten, onder meer aalscholvers, grote en kleine zilverreigers, lachstern en doortrekkers zoals grutto en kraanvogel. Voor sommige soorten zijn slaapplaatstellingen de beste of enige manier om aantallen betrouwbaar vast te leggen.
Slaapplaatsen komen door heel Nederland voor, vaak in waterrijke gebieden en in bomen (populieren, wilgen, elzen), uiterwaarden, langs meren en rivieren, maar soms ook op kunstmatige structuren of op roofdiervrije eilanden zoals De Kreupel. Grote aalscholverconcentraties zijn vooral rond het IJsselmeer te vinden, met slaapplaatsen van soms meer dan duizend exemplaren; veel slaapplaatsen tellen echter slechts enkele tientallen vogels. Kleine zilverreigers concentreren zich onder meer in de Delta en op Schiermonnikoog en zijn doorgaans meer aan zout- en brakwater gebonden, al worden ze na het broedseizoen vaker in rivierengebieden gezien. Grote zilverreigers foerageren meestal binnen 5–9 km van hun rustplaats; hun aantallen fluctueren sterk met voedselaanbod (bijv. veldmuizen).
Tellingen vinden plaats bij zonsondergang: tellers gebruiken verrekijker of telescoop en noteren binnenkomende vogels. Visueel onderscheid is vaak eenvoudig (witte reigers versus donkere aalscholvers), maar in gemeenschappelijke slaapplaatsen en bij schemerlicht kan bepalen wie al is geteld lastig zijn. De tellingen zijn geschikt voor zowel beginnende als ervaren vogelaars. Door de toenemende verspreiding van grote zilverreigers en wisselende slaapplaatsdynamiek is extra inzet van tellers in het hele land gewenst; ook koereigers worden regelmatig op dergelijke locaties aangetroffen.
Op dinsdag 7 oktober 2025 organiseert Sovon een webinar over het tellen van slaapplaatsen van grote zilverreiger en aalscholver. Startlink wordt om 19.25 uur geopend, het webinar begint om 19.30 uur en is zonder aanmelding via YouTube te volgen; er is een chatfunctie voor vragen. Naast tellingstechniek en recente resultaten bevat de sessie een korte rondleiding in de app Avimap met praktische tips voor telwerk.