BREEKPUNT: Bontenbal (CDA) dumpt Klaver en wil JA21 in het kabinet! Jetten staat met de rug tegen de muur
In dit artikel:
CDA-leider Henri Bontenbal maakte na gesprekken met informateur Rianne Letschert duidelijk dat hij bij formatiegesprekken eerst naar een samenstelling met JA21 wil kijken en niet naar GroenLinks-PvdA. Daarmee zet hij druk op D66-leider Rob Jetten: vooralsnog is het meest realistische scenario volgens hem een coalitie van D66, VVD, CDA en JA21. De aanleiding is praktisch: VVD-leider Dilan Yeşilgöz heeft gezegd dat zij bepaalde linkse partijen niet aan tafel wil, waardoor ruimte voor GroenLinks en PvdA verkleint.
De keuze van Bontenbal heeft twee doelen. Politiek houdt het CDA met weinig zetels zo invloed: door JA21 als optie te presenteren dwingt het CDA D66 om te concessies te overwegen als Jetten wil meeregeren. Voor D66 is dat pijnlijk omdat JA21 scherpe kritiek heeft op klimaatmaatregelen en migratiebeleid — dossiers waarin D66 juist grote ambities heeft. Als Jetten JA21 weigert, loopt D66 het risico buiten de formatie te vallen.
Joost Eerdmans (JA21) komt daardoor nadrukkelijk in beeld; Bontenbal zei dat Eerdmans de afgelopen dagen een constructievere houding heeft laten zien dan sommige linkse partijen. Dat pleit voor gesprekken met JA21, terwijl Jesse Klaver (GroenLinks) al weken pleit voor deelname zonder succes. Politiek commentator Bas Paternotte en anderen zien in Bontenbals stap een gerichte machtszet richting Jetten: beweeg mee of er komt een rechtsere partner bij.
Kritische noten klinken over het brede plaatje: PVV en FVD, die flink scoorden bij de verkiezingen, blijven buitenspel, wat vragen oproept over representativiteit van de formatiediscussies. Bontenbal verwacht dat er rond eind januari een akkoord mogelijk is, wat betekent dat de komende weken nog onderhandelingen en politieke manoeuvres in Den Haag worden verwacht.
Samengevat: het CDA kiest strategisch voor een route met JA21 om VVD-bezwaren tegen links te omzeilen en D66 tot concessies te dwingen. Dat vergroot de kans op een rechts-liberaal blok maar maakt een stabiel regeerakkoord op inhoudelijke thema’s zoals klimaat en migratie ingewikkelder.