Brazilianen wilden 'mutirão' op klimaattop, is dat gelukt?
In dit artikel:
De klimaattop in Belém — door gastland Brazilië gepresenteerd als een “global mutirão” om papieren beloften om te zetten in concrete actie — leverde deels resultaat maar geen doorbraak op de kernpunten van de klimaatcrisis. Positief was dat inheemse volkeren en traditionele gemeenschappen veel zichtbaarder en formeler werden betrokken: hun rechten zijn expliciet opgenomen in de slotverklaring en ze speelden een zichtbare rol in media en debatten. Ook werd ingestemd met het opzetten van een mechanisme voor een eerlijke, inclusieve transitie, bedoeld om te garanderen dat kwetsbare groepen niet buiten de klimaatplannen vallen; Agnes Schim van der Loeff (ActionAid Nederland) noemt dat een belangrijke stap. Verder is er inzet op meer financiering voor aanpassing aan klimaatverandering, met als doel het beschikbare geld ten opzichte van 2023 te verdrievoudigen.
Tegelijkertijd bleef Belém steken op cruciale dossiers. De grootste bronnen van opwarming — fossiele brandstoffen — werden in de slottekst niet duidelijk benoemd, door tegenstand van olieproducerende landen. Ook de belangrijkste oorzaken van ontbossing, met name veeteelt voor rundvlees, werden niet effectief aangepakt; critici noemden de koe als “olifant in de kamer”. Brazilië had aanvankelijk routekaarten gepresenteerd om fossiele brandstoffen af te bouwen en ontbossing tegen te gaan, maar verwijzingen daarnaar verdwenen uit de finale verklaring na protesten van landen als Saudi-Arabië en India. De EU bereikte wel dat er komend jaar opnieuw over fossiele brandstoffen wordt gesproken, maar als oordeel was het zwak: Europarlementariër Bas Eickhout sprak van een gezamenlijke conclusie met “lage ambitie”.
Braziliaanse plannen om eigen routekaarten vrij te geven kregen veel applaus, maar zonder brede internationale overeenstemming blijft de vraag of er echt sprake is van een wereldwijde „mutirão”. Op het essentiële doel — het beperken van de opwarming van de aarde door fossiele brandstoffen en ontbossing aan te pakken — leverde de top te weinig op.