Braziliaanse oud-president Bolsonaro veroordeeld tot 27 jaar cel voor couppoging
In dit artikel:
Het Braziliaanse Hooggerechtshof heeft oud-president Jair Bolsonaro (70) schuldig bevonden aan poging tot staatsgreep en het leiden van een criminele organisatie, en veroordeeld tot 27 jaar en 3 maanden gevangenisstraf. Vier van de vijf rechters stemden voor veroordeling. Het vonnis volgt op de bestorming van het Congres, het Hooggerechtshof en het presidentieel paleis op 8 januari 2023, een week na de inauguratie van president Luiz Inácio Lula da Silva. Bolsonaro was toen in de Verenigde Staten en heeft betrokkenheid altijd ontkend.
Naast Bolsonaro kregen zeven medeverdachten zware straffen: generaal Walter Souza Braga Netto 26 jaar; ex-minister van Justitie Anderson Torres 24 jaar; oud-commandant van de marine admiraal Almir Garnier 24 jaar; voormalig veiligheidsminister generaal Augusto Heleno 21 jaar; ex-minister van Defensie generaal Paulo Sergio Nogueira 19 jaar; Alexandre Ramagem, voormalig hoofd van inlichtingendienst Abin, 16 jaar; en Mauro Cid, een vroegere medewerker en kroongetuige, twee jaar. De rechters oordeelden dat Bolsonaro leiding gaf aan plannen om aan de macht te blijven nadat hij de verkiezingen van eind 2022 had verloren en dat de coupplegers ook hadden beraamd om Lula, diens vicepresident Geraldo Alckmin en een Hooggerechtshof-rechter te doden. De staatsgreep mislukte onder meer door gebrek aan steun binnen de strijdkrachten.
De strafbepalingen werden bevestigd nadat rechters Alexandre de Moraes en Flavio Dino zich achter het Openbaar Ministerie schaarden, terwijl rechter Luiz Fux tegenstemde. Cármen Lúcia zette met haar stem de veroordelingen volledig vast; ook de vijfde rechter verklaarde Bolsonaro schuldig. Het is de eerste maal in de Braziliaanse geschiedenis dat een voormalige president wordt veroordeeld voor een poging tot staatsgreep.
De opgelegde straffen gaan pas in na afloop van alle rechtsprocedures; er wordt nog beroep verwacht. Het Hooggerechtshof kan bepalen dat Bolsonaro zijn straf als huisarrest mag uitzitten vanwege zijn gezondheid — hij was deze week afwezig uit medische redenen. Bolsonaro, een oud-kapitein van het Braziliaanse leger, heeft zich eerder positief uitgelaten over de militaire dictatuur (1964–1985), wat het politieke en emotionele gewicht van de zaak in Brazilië heeft vergroot.
Kortom: het hoogste gerechtshof in Brazilië heeft een einde gemaakt aan een jarenlang gerechtelijk onderzoek rond de 8 januari-rellen en de vermeende couppoging, met zware straffen voor Bolsonaro en meerdere voormalige hoge ambtenaren, maar het definitieve juridisch einde hangt nog af van eventuele beroepsprocedures.