Bouwen, bouwen, bouwen? Zo makkelijk is dat nog niet in Groningen en Noord-Drenthe: 'We lopen tegen muren op'
In dit artikel:
In Groningen en Noord-Drenthe blijken de ambities uit de Woondeals van begin 2023 lastiger uitvoerbaar dan gedacht. Provincie en gemeenten willen tot 2030 in de regio’s Groningen-Assen, Oost-Groningen en Eemsdelta samen 28.500 nieuwe woningen bouwen, maar financiële en bestuurlijke obstakels blokkeren veel plannen.
Een concreet voorbeeld is Wagenborgen (Eemsdelta): na jaren stilstand zijn er weer bouwplannen, maar zeven uitgenodigde aannemers durfden niet in te schrijven omdat er onvoldoende rendement te halen valt. In de Eemsdelta als geheel zou de gemeente met het einde van de krimpstatus tussen de 600 en 900 huizen willen bijbouwen, maar vooral in kleine dorpen stokt de uitvoering. Locaties van gesloten dorpsschooltjes lenen zich voor kleinschalige projectjes van zes tot tien huizen — te weinig omvang voor ontwikkelaars om winstgevend te werken.
Het kernprobleem is de kloof tussen bouw- en grondkosten en de verwachte opbrengsten op de lokale woningmarkt: de zogenaamde “onrendabele top” is hier veel groter dan elders. Provincie en gemeenten vragen daarom extra rijksgeld en een op de regio toegesneden aanpak; zij zeggen zelf na jaren bezuinigingen niet de middelen te hebben om het gat te dichten. Gedeputeerde Pascal Roemers wijst op gesprekken met ministers, maar waarschuwt dat er uiterlijk volgend jaar duidelijkheid nodig is om de 2030-doelen te halen — mede onzeker door verkiezingen in Den Haag.
Ook woningcorporaties botsen op beperkingen. Acantus, actief in Oost-Groningen, moet tegelijk veel nieuwbouwen, huurwoningen verduurzamen en verouderde stuks slopen en vervangen. Fiscale lasten (vennootschapsbelasting) en maatregelen zoals de recente huurbevriezing drukken de investeringsruimte: Acantus geeft aan jaarlijks miljoenen aan belasting te betalen, wat volgens de corporatie neerkomt op tientallen tot honderden minder te bouwen woningen. Onzeker en veranderlijk rijksbeleid bemoeilijkt langetermijnplanning.
Naast geld spelen ook regels en procedures een rol: stikstofnormen, flora- en faunabescherming (bijvoorbeeld vleermuisbescherming die sloop kan blokkeren) en langdurige bezwaarprocedures bij de Raad van State vertragen projecten en verhogen de kosten — zoals in Pekela, waar 32 huizen twee jaar later konden worden opgeleverd.
Kortom: in Groningen ligt de bottleneck meer in financiering, schaal en bestuurlijke voorspelbaarheid dan in ambitie. Om de Woondeals werkelijkheid te maken vragen lokale overheden en corporaties om extra, betrouwbare rijksmiddelen, beleidsconsistency en minder blokkades bij regelgeving — anders blijven veel bouwplannen op papier.