Bouw huizen, beste Frans Timmermans, maar dan op de goede manier
In dit artikel:
Aan Frans Timmermans richt een columnist van Wynia’s Week scherpe kritiek op het woningbouwhoofdstuk in het verkiezingsprogramma van GroenLinks/PvdA. Kernclaim: het plan om woningcorporaties uit te breiden zodat zij tweederde van de bevolking bedienen, is in strijd met EU-regels die gesubsidieerde sociale huisvesting beperken tot de laagste inkomens en moeten voorkomen dat corporaties commerciële partijen en koopwoningen van de markt drukken. Nederland is al koploper in sociale huur binnen de EU, en volgens de schrijver kan Brussel zo’n uitbreiding niet goedkeuren.
De brief wijst op praktische en sociaal-economische effecten voor middeninkomens (ongeveer €52.000–€93.000 per jaar): meer sociale huur betekent dat gezinnen minder kapitaalopbouw via eigen woningwaarde hebben. Aangehaald wordt dat huizen sinds 2000 sterk in waarde stegen, en dat die waarde voor huurders zelden leidt tot persoonlijke vermogensopbouw of financiële buffers voor later.
Als alternatief formuleert de auteur vier beleidsaanbevelingen om meer huizen te bouwen zonder in conflict met EU-regels te komen:
- Centrale regie op woningbouw, maar flexibele gemeentelijke doelstellingen: geef gemeenten een bandbreedte voor het aandeel sociale huur afhankelijk van lokale welvaartsindices, in plaats van één landelijke eis. Zo kunnen armere gemeenten méér koopwoningen en vrije sector-initiatieven aantrekken.
- Vermijd grootschalige windparken op landbouwgrond die bruikbare bouwgrond wegnemen; stimuleer in plaats daarvan dakgebonden zonne-energie.
- Zet landbouwgrond met teruglopende opbrengsten — expliciet genoemd: suikerbietenpercelen — om in woonwijken. De Financial Times-casus over dalende suikerprijzen suggereert dat op delen van deze gewassen makkelijker kan worden gebouwd, met milieu- en landschapsvoordelen.
- Hervorm het grondbeleid: beperk winsten van grondspeculanten door juridische regels voor grondverwerving in plaats van nieuwe ingewikkelde belastingen.
Concreet pleit de briefschrijver voor een start in Flevoland: goedkope grondprijzen (genoemd €18 per m²) en beschikbare pachtpercelen plus nog aanwezige stikstofruimte maken dit volgens hem een geschikte proeftuin. Hij rekent voor dat goedkope grond- en bouwkosten vrije-sector koopwoningen betaalbaar kunnen maken voor de middengroepen en zo steden als Lelystad kunnen verrijken en levendiger maken.
De toon is politiek kritisch maar praktisch: in plaats van grootschalige uitbreiding van corporaties, beveelt de schrijver maatwerk per gemeente, een ander grondgebruik en juridische maatregelen aan om betaalbare huisvesting voor middeninkomens te realiseren zonder in strijd te komen met EU-regels.