'Borrelpraat' of 'zo snel mogelijk uitvoeren', tegengestelde reacties op advies Wennink
In dit artikel:
Oud‑ASML‑topman Peter Wennink presenteerde vandaag namens de kabinetsformatie een adviesrapport dat bij grote bedrijven enthousiast wordt ontvangen, maar vakbonden en kritische maatschappelijke organisaties sputteren tegen. Wennink, die in zijn klankbordgroep directieleden van onder meer Shell, Rabobank, Philips en DSM‑Firmenich had zitten plus enkele burgemeesters en wetenschappers, pleit voor grootschalige investeringen en harde keuzes om Nederland economisch weerbaarder en technologisch leidend te maken.
Centrale aanbeveling: in de komende tien jaar minstens €151 miljard investeren in hoogtechnologische niches. Het rapport bevat een lijst van 51 concrete projecten op terreinen als digitalisering en AI, biotechnologie, veiligheid en energie‑ en klimaattechnologie. Een voorbeeld is de door datacentrum‑ondernemer Han de Groot geplande “AI‑Gigafabriek” in de Rotterdamse haven, een investering die aansluit op de wens meer rekenkracht binnen Europa te huisvesten.
Wennink signaleert meerdere belemmeringen voor ondernemers: traag vergunningsbeleid, beperkte fysieke ruimte, knelpunten in het elektriciteitsnet en het stikstofplafond. Om groei en verduurzaming mogelijk te maken pleit hij voor versnelde procedures en voor ingrepen in de landbouwsector—met name de rundveehouderij—die veel stikstof uitstoot. Hij noemt opkoopregelingen en natuurherstel als noodzakelijk om het “stikstofslot” te doorbreken.
Verder adviseert hij selectieve industriële ombouw: sommige energie‑intensieve bedrijven (hij noemt de papierindustrie expliciet) zouden niet behouden hoeven te blijven, terwijl sectoren als chemie, olieraffinage en staal terughoudender worden beoordeeld omdat ze strategisch noodzakelijk zijn voor toeleveringsketens, defensie en energiezekerheid. Dat levert discussie op: kritische stemmen zoals Boris Schellekens (SOMO) vinden dat Wennink niet ver genoeg gaat en wijzen erop dat Tata Steel vooral voor export produceert; Tata benadrukt op haar beurt dat zij in Europa uniek is in de productie van staal voor batterijen.
Grote controverse roept Wenninks voorstel op om de loondoorbetaling bij ziekte te verkorten van twee naar één jaar—een maatregel waar vakbonden FNV, CNV en De Unie fel tegen zijn. Vakbondsvoorzitter Reinier Castelein hekelt de toon van het rapport richting werknemers; daarnaast vragen instituties als UWV, CPB en SCP juist expliciet om het huidige tweejarige stelsel te behouden.
Kortom: het advies kiest duidelijk de kant van investerings‑ en industriebeleid met prioriteiten voor hightech en strategische ketens, maar stuit op maatschappelijke en sociale weerstand rond werkgelegenheid, sociale zekerheid en regionale effecten.