Boekverslag. De voeten van Frits Barend staan verkeerd
In dit artikel:
Frits Barend (78) publiceert vandaag Mijn voeten staan verkeerd, een persoonlijk en tijdsprongsgewijs dagboek over de afgelopen twee jaren als Nederlandse Jood — uitgebracht vlak voor de tweede verjaardag van 7 oktober 2023, de breuklijn die zijn beleving ingrijpend veranderde. In het boek beschrijft hij hoe die dag zijn levenshouding kantelde: van optimisme naar een somberder, waakzamer perspectief. Ter context: 7 oktober verwijst naar de grootschalige gewelddadige aanval op Israël in 2023, waarna discussies en emoties wereldwijd laaiden op.
Het boek mengt actuele observaties met familiegeschiedenis en loopbaananekdotes. Barend wijst op een toename van openlijk antisemitisme en een soort collectieve naïviteit voorafgaand aan de gebeurtenissen; tegelijk houdt hij de toon persoonlijk en vaak ironisch, niet als een beschuldigende tirade. Hij schroomt niet om kritische noten te kraken bij institutionele figuren en bepaalde ngo’s, maar veel passages zijn mild en reflectief. Er zijn ook luchtige hoofdstukken over hoe hij na 7 oktober bijna in een musical belandde en gastrollen speelde — het gewone leven en contact met anderen blijven zichtbaar.
Historische episodes laten zien hoe diepgeworteld wantrouwen en verraad kunnen zijn: Barend haalt de ‘Joodse Lobby’-affaire bij Vrij Nederland (1981) aan en vertelt hoe zijn eigen bestaan mede te danken is aan een leugen van een Duitse hulpverlener tijdens de oorlog, waardoor hij reflecteert op de onbetrouwbaarheid van zowel waarheden als mensen.
Een omvangrijk deel van het boek behandelt de veelbesproken IDFA-affaire: tijdens de opening van het festival in 2024 werd een pro-Palestijnse activist luidruchtig; Barend, toevallig naast hem zittend, reageerde en bleef staan. Later beschuldigingen van mishandeling tegen de toen 77-jarige Barend leidden tot een vaag, gesloten intern onderzoek en tegenstrijdige rapporten. Barend schetst het proces als absurd en toont hoe protocollen en bureaucratie soms redelijkheid overschaduwen. Uiteindelijk leidde een anonieme insider binnen IDFA ertoe dat de werkelijkheid toch boven water kwam.
Overall presenteert Mijn voeten staan verkeerd zich als het journalistieke notitieboek van een humanistische, nieuwsgierige oudere man die ondanks teleurstellingen weigert zich volledig te laten verharden: hij wil niet haten, maar ook niet gehaat worden. De toon balanceert tussen verontwaardiging, bitterzoete humor en nuchtere reflectie, met als slotconclusie dat de maatschappelijke situatie in Nederland er volgens Barend niet beter op is geworden.
Het boek is verkrijgbaar bij uitgeverij Ezo Wolf voor €20; er is een weggeefactie voor NN-leden en op 12 oktober is er een livegesprek in Alkmaar met Barend en andere auteurs.