Binnenskamers | De zoektocht naar de gamechanger, hopelijk zonder AI

In dit artikel:

In Den Haag valt politiekverslaggever Edo van der Goot op hoe partijen voortdurend hopen op een onverwachte wending — een “gamechanger” — die een campagne radicaal kan doen kantelen. Hij blikt terug op eerdere voorbeelden: in 2017 zorgde een diplomatieke rel rond een Turkse minister voor politieke winst voor Mark Rutte; later was het juist de coronacrisis die de zittende premier een leiderschapsvoordeel gaf; en tijdens de meest recente verkiezingen speelde het opengaan naar de PVV een rol bij de winst van Geert Wilders.

Van der Goot bespreekt ook de rol van marketingtactieken. De Belgische reclameman Erik Saelens, die eerder campagne-advies gaf aan de VVD, pleitte ervoor vroeg in de race hard en zichtbaar te slaan en tegelijk iets achter de hand te houden voor het eind van de campagne. Volgens Saelens zijn die methodes nu minder zichtbaar: geen partij heeft ditmaal de “eerste bom” laten afgaan en er lijkt niets gespaard voor een spectaculaire slotfase. Bovendien zijn sleutelfiguren op het snijvlak van politiek en marketing (zoals Klaas Dijkhoff en Bas Erlings) uit Den Haag vertrokken, wat invloed heeft op de aanpak.

Een nieuw risico dat Van der Goot benadrukt is kunstmatige intelligentie. Hij haalt Saelens’ experimentele gedachte aan over een volledig door AI aangedreven campagne en koppelt dat aan actuele zorgen: onlangs zouden twee PVV-Kamerleden met behulp van AI beschadigende foto’s van lijsttrekkers hebben verspreid. Dat maakt volgens de verslaggever de vraag urgent wat AI betekent voor de democratische spelregels en of manipulatie of desinformatie komende campagnes kan bepalen.

Tussendoor deelt Van der Goot luchtige waarnemingen uit de campagnewereld — van herkenningsmomenten voor politici tot mediacommentaar over Kamerleden — en nodigt lezers uit hun eigen observaties te delen. De kern van zijn observatie: partijen zoeken naar die ene onverwachte wending, maar of die straks uit marketing, toeval of AI komt, blijft onzeker — en potentieel zorgwekkend.