Bijzonder fenomeen van 'schommelende poolwervel' kan voor kou en witte kerst zorgen

In dit artikel:

Meteorologen zien dit winterseizoen verschillende gezichten: er is kans op koud en zelfs sneeuwachtig weer in januari, maar februari lijkt juist zacht, nat en onstuimig. Cruciale aanleiding is een vroeg optredende sudden stratospheric warming (SSW) — een verstoring hoog in de atmosfeer waarbij de gebruikelijke west‑naar‑ooststroom van de poolwervel gaat golven. Die omslag kan warme lucht richting de pool drukken of juist koude lucht zuidwaarts laten zakken, met directe gevolgen voor West‑Europa en Nederland.

Weeronline‑meteoroloog Jaco van Wezel en andere internationale modellen zien voor december een gangbaar begin met zuidwestelijke winden; halverwege de maand wijzen sommige berekeningen echter op iets koudere condities. Veel modellen schuiven nu naar een noordwestelijke stroming die geen aanhoudende schaatskou brengt, maar wel winterse buien — en daardoor een gerichte kans op een witte kerst als de timing klopt.

Of Nederland echt langdurig koud wordt, hangt van meerdere factoren af. Een terugkeer naar winters zoals 2009–2011 is door klimaatverandering minder waarschijnlijk; de aanwezigheid van een sneeuwdek in Scandinavië en Rusland en het al dan niet dichtvriezen van de Oostzee zijn bepalend: oostenwind uit die regio kan flink kou aanvoeren, maar een open zee dempt die kou. De Noordzee zelf is momenteel rond normaal met ~12 °C. Grote klimaatfenomenen als La Niña of zonneactiviteit spelen volgens de experts weinig rol deze winter.

Kort samengevat: de kans op tijdelijke winterse periodes en mogelijk schaatspret bestaat vooral in januari, maar de algemene opzet dit seizoen lijkt meer gedomineerd door wisselvalligheid en een zachte, natte februari — een scenario met consequenties voor wie probeert te besparen op stookkosten.