Bijna drie kwart van de ondernemers ervaart meer onzekerheid
In dit artikel:
Bijna driekwart van de bedrijven rapporteerde het afgelopen jaar meer economische onzekerheid. Dit blijkt uit de conjunctuurenquête van juli 2025 van het CBS, uitgevoerd onder bedrijven met minimaal vijf medewerkers in samenwerking met KVK, EIB, MKB-Nederland en VNO-NCW. Hoewel bijna 75% extra onzekerheid ervoer, gaf 61% van de ondernemers ook aan actie te hebben ondernomen; de overige 39% ervoer geen toename of nam geen specifieke maatregelen.
Veranderende vraag- of marktomstandigheden werden het vaakst genoemd als belangrijkste oorzaak (ruim een derde). Geopolitieke ontwikkelingen volgden met 28% en binnenlands beleid of regelgeving met ruim 22%. De mate van onzekerheid varieert sterk per sector: in vervoer en opslag, de groothandel en handelsbemiddeling, landbouw en industrie lag het aandeel rond de 80%; in de autohandel en zakelijke dienstverlening was het met circa 65% relatief laag.
Sectorale nuances: autohandel en -reparatie koppelden de onzekerheid vooral aan gewijzigde vraagbeelden; groothandel en industrie noemden geopolitiek het vaakst; regelgeving speelde vooral bij vastgoedverhuur en bouw; horeca en detailhandel wezen vooral inflatie en rente aan (bijna 43% in de horeca).
Als reactie verhoogt een groot deel van de ondernemers hun interne flexibiliteit (meer dan 25%). Andere veelgenoemde reacties zijn uitstel of vermindering van investeringen (19%) en het opbouwen van buffers met strakker liquiditeitsbeheer (17%). Ook hier bestaan sectorverschillen: industrie en landbouw nemen relatief vaak maatregelen (rond 70%), terwijl autohandel en horeca minder vaak ingrepen rapporteren (ongeveer 53%). Informatie- en communicatiesectoren en zakelijke dienstverlening zetten vooral in op flexibiliteit; vastgoed, landbouw en horeca stellen vaker investeringen uit; autohandel en bouw focussen meer op financiële buffers.
Kort samengevat: onzekerheid is breed aanwezig, oorzaken en reacties lopen uiteen per branche, en veel bedrijven zoeken hun heil in flexibiliteit en voorzichtiger investeringsbeleid.