Bij De Thuiskomt mag psychiatrische patiënt voorgoed blijven
In dit artikel:
In een voormalige rooms-katholieke kerk in Amsterdam biedt De Thuiskomst sinds ongeveer 2,5 jaar een vaste woonplek aan tien mensen met ernstige psychiatrische aandoeningen die soms 5 tot 25 jaar in klinieken verbleven. Initiatiefnemers zijn Arkin en zorgorganisatie HVO Querido; psychiater Mariken de Koning zat vanaf het begin bij het project betrokken en werkt er nog wekelijks. Zorgcoördinator Nancy Paauw en teamleider Joeri Snel begeleiden de dagelijkse gang van zaken.
De Thuiskomst is geen kliniek en evenmin een regulier beschermd-wonencomplex: het is bedoeld als een blijvende, huiselijke omgeving voor mensen die in traditionele klinische trajecten niet verder komen. Veel bewoners hebben een psychotische stoornis (bijvoorbeeld schizofrenie), vaak gecombineerd met verslaving of een licht verstandelijke beperking. Door medicatie en ziektebeeld zijn zij vaak erg passief en hebben ze continu motivatie en begeleiding nodig om mee te doen aan dagelijkse activiteiten. In het huis wordt juist dat normale ritme – samen eten, tafel dekken, afruimen, kamer schoonhouden – structureel geoefend en afgedwongen waar nodig.
Het grootste verschil met klinieken is de zekerheid dat bewoners niet meer hoeven te verkassen; dat neemt veel druk weg bij henzelf en hun familie. Ook is er meer personeel beschikbaar doordat het zorgprofiel zwaar is ingericht. Veiligheidsmaatregelen zoals het (met instemming en wettelijke basis) op slot kunnen doen van de voordeur worden ingezet wanneer bewoners kwetsbaar zijn of de neiging hebben weg te lopen. Selectie vond plaats op bereidheid tot samenwerking; één van de tien bewoners bleek uiteindelijk toch niet passend door dominante verslavingsproblemen.
Evaluaties van Arkin en HVO Querido laten concrete vooruitgang zien: meer bewoners doen extern aan dagbesteding (van vier naar zeven personen) en frequenter. Een zorgboerderij in Broek en Waterland speelt daarin een belangrijke rol; vervoer wordt geregeld zodat bewoners niet zo maar thuis in bed blijven. Kleine sociale successen – gezamenlijke vakanties, barbecues met familie, het sturen van kaartjes – worden gezien als betekenisvol persoonlijk herstel, ook als symptoomherstel beperkt blijft.
De locatie kent stabiliteit in bewoners en staf, al blijft personeelstekort een aandachtspunt. Interviews met bewoners (namen deels gefingeerd) illustreren hoe gewone, alledaagse dingen weer draagkracht en trots kunnen geven: een nette kamer, een praatje over dagelijkse boodschappen of een knuffelbeer van Koninginnedag. De Thuiskomst laat zien dat permanente huiselijkheid en intensieve begeleiding bij sommige langdurig psychiatrisch belaste mensen wezenlijke winst kunnen opleveren.