Bij de mannen, eerder naar huis of 'helemaal niet gaan': plassen op evenementen is drama voor vrouw
In dit artikel:
Vrouwen lopen bij evenementen vaak langer in de rij voor het toilet dan mannen; gemeenten doen daar weinig aan, stellen belangenorganisaties en bezoekers na onderzoek door deze krant. De feministische groepen Dolle Mina’s en Women Inc leggen dit “plasdiscriminatie” genoemd probleem bij gemeenten neer en willen dat in vergunningvoorwaarden voor festivals en concerten standaard meer vrouwentoiletten worden geëist.
Van de 25 grootste Nederlandse gemeenten houdt alleen Arnhem bij de berekening van sanitaire voorzieningen rekening met een groter aandeel vrouwenwc’s. De meeste lokale overheden hanteren nog een 50-50-verdeling, terwijl onderzoek en praktijk laten zien dat vrouwen meer tijd nodig hebben en daardoor meer stallingen vereisen om de doorstroming gelijk te trekken. Arnaud Devos (Universiteit Gent) legt uit dat een urinoir qua capaciteit ongeveer gelijkstaat aan twee wc-hokjes; genderneutrale wc’s verminderen wachttijden eveneens. Daarnaast spelen sociale factoren mee: vrouwen komen vaker in groepjes, gaan met kleine kinderen, en hebben soms extra behoeften zoals menstruatieproducten.
Er zijn veel persoonlijke voorbeelden: bezoeksters meldden wachttijden van een halfuur tot veertig minuten op festivals als Paradigm en Lowlands, waardoor sommigen eerder naar huis gingen of besloten niet meer terug te keren. Soms leidt het gebrek aan toegankelijke vrouwentoiletten tot gênante of praktische gevolgen; een bezoekster vertelt anoniem dat ze terug naar de camping moest vanwege een ongelukje. Ook praktische beperkingen worden genoemd: beschikbare ruimte, aansluiting op riolering en kosten van extra voorzieningen beperken wat organisatoren kunnen neerzetten.
Organisatoren reageren verschillend. Sommige festivals, zoals die van het bedrijf Friendly Fire, zeggen vaker dan de richtlijn extra toiletten te plaatsen, maar erkennen dat volledig wachtrijvrij werken niet realistisch is. Andere evenementen melden dat zij binnen bestaande normen opereren of ontkennen een structureel probleem. Een concreet lokale succesje: op de kermis in Tilburg werden zittoiletten aanvankelijk betaald terwijl mannen gratis konden plassen; na actie van Dolle Mina’s werden de toiletten gratis gemaakt.
Als oplossingen worden genoemd: meer vrouwentoiletten verplicht stellen bij vergunningverlening, een mix van enkele urinoirs met voornamelijk genderneutrale hokjes, of volledig ongecompartimenteerde rijen om onderscheid weg te nemen — hoewel dat weer wildplassen kan stimuleren. Women Inc vraagt daarnaast om gratis menstruatieproducten in alle toiletten.
Kortom: er is breed erkende hinder en onevenredige impact op vrouwen, maar beleidsmatig en organisatorisch ontbreekt nog een structurele aanpak. De druk van activisten en de onderzoeksinzichten wijzen op haalbare aanpassingen, maar die vereisen politieke bijsturing en extra budgetten van gemeenten en evenementenorganisatoren.