Big Brother in Utrecht? Drones volgen demonstranten

In dit artikel:

In 2023 zette de gemeente Utrecht bij zeven demonstraties cameradrones in, en één keer werd ook een videosurveillance-auto gebruikt, zo blijkt uit antwoorden van burgemeester Sharon Dijksma op schriftelijke raadsvragen. Dit gebeurde naar aanleiding van zorgen van Amnesty International over toegenomen cameratoezicht en ID-controles tijdens protesten. Volgens Dijksma is het gebruik van drones uitsluitend gericht op het waarborgen van de veiligheid, waaronder het beschermen van demonstranten tegen mogelijke agressie van buitenaf, en niet bedoeld om deelnemers te intimideren. Tot mei 2025 zijn bij vier demonstraties opnieuw drones ingezet.

Daarnaast maakt de gemeente gebruik van vaste openbare orde-camera’s in de stad, waarvan niet wordt geregistreerd of ze specifiek tijdens demonstraties worden ingezet. Opnamen worden standaard 28 dagen bewaard, tenzij er strafbare feiten zichtbaar zijn. Burgemeester Dijksma benadrukt dat gezichtsherkenningstechnologie niet wordt toegepast bij demonstraties in Utrecht en dat preventieve ID-controles door de politie niet plaatsvinden. Wel erkent ze dat cameratoezicht een afschrikkende werking kan hebben en dat de politie bij eventuele intimidatie op locatie uitleg geeft over het gebruik van de apparatuur.

Amnesty International uitte recentelijke zorgen over de groeiende surveillance bij demonstraties in Nederland, waar burgers vrezen voor een belemmering van hun vrijheid van meningsuiting door het vastleggen van hun aanwezigheid. De ontwikkelingen in Utrecht illustreren die spanning tussen veiligheid en vrijheid tijdens protestbijeenkomsten.