Bewijst dit beeld dat Gaza-fotograaf lijden "in scène zet"? Neen, dit is wat we weten
In dit artikel:
Een foto van een gehurkte fotograaf die een groep mensen met lege potten filmt in Gaza veroorzaakte online opschudding. Pro-Israëlische accounts en het Duitse blad Bild beweerden dat de opname “in scène gezet” zou zijn en noemden het een PR-actie. Ook de Israëlische president Isaac Herzog suggereerde dat de beelden misleidend waren en dat voedsel zich achter de mensen bevond in plaats van vóór hen.
Onderzoek naar de herkomst van de beelden toont dat de foto dateert van 24 juli en deel uitmaakt van een reeks beelden en een video gepubliceerd via het Turkse persagentschap Anadolu. De gehurkte fotograaf is Anas Zayed Fteiha; een andere lokale fotograaf, Khames Alrefi, publiceerde de foto eveneens. Foto’s en videobeelden van die dag laten duidelijk zien dat het om een voedseluitdeling ging: mensen (mannen, vrouwen en kinderen) wachten op en ontvangen voedsel, er waren meerdere fotografen aanwezig en vanuit andere invalshoeken is zichtbaar dat het eten vóór de mensen lag.
De meeste beschuldigingen tegen Fteiha blijven vaag en blijken niet op feiten te steunen. Zo klopt het niet dat mensen niet bij een voedselpunt stonden of dat Fteiha zijn beelden niet verspreidt omdat hij alleen vrouwen en kinderen zou tonen. Zijn materiaal op de Anadolu-site bevat juist beelden van verschillende groepen en momenten van de distributie. Fteiha reageerde zelf op de controverse via Instagram: hij ontkent elke regie en zegt lijden te registreren, niet te creëren.
Een lastige factor blijft dat Israël geen buitenlandse journalisten vrij toegang tot Gaza geeft, waardoor westerse media afhankelijk zijn van lokale verslaggevers. Daardoor valt moeilijk onafhankelijk te verifiëren of en hoe beelden gecontroleerd zouden worden door lokale machthebbers. Wel valt op dat de omstreden foto door meerdere lokale fotografen is gepubliceerd en dat andere media en factcheckers ter plaatse bevestigen dat er regelmatig voedselbedelingen op die locatie plaatsvonden.
De conclusie van de factcheck: de foto levert geen bewijs dat de scène is geregisseerd. Er is consistente visuele documentatie dat er daadwerkelijk een voedseluitdeling plaatsvond en dat het voedsel vóór de wachtenden lag. Tegelijk waarschuwt de check voor bredere pogingen op sociale media om beelden van de humanitaire situatie in Gaza te bagatelliseren; officiële cijfers tonen ook een ernstige voedselcrisis: volgens IPC kampen ruim 469.000 Gazanen (ongeveer 22% van de bevolking) met extreem voedseltekort.