Bewakers buiten bajes belaagd: „Uitje met gezin kan soms niet ongestoord"
In dit artikel:
In augustus werden meerdere medewerkers van de Dienst Justitiële Inrichtingen (DJI) niet alleen binnen de muren van gevangenissen bedreigd of aangevallen, maar ook in hun privéleven getroffen. Volgens het maandoverzicht van DJI vonden vier zulke incidenten plaats: eind augustus werd bij de Penitentiaire Inrichting Alphen aan den Rijn een medewerker buiten het complex “ernstig” mishandeld nadat een aanvaller uit het niets met een honkbalknuppel toesloeg. Drie andere gevallen betroffen huiselijke aanslagen met explosieven op woningen van cipiers; bij één daarvan raakte een medewerker gewond en bij de woning van een medewerker van PI Heerhugowaard werd bovendien brand gesticht. Betrokken locaties zijn ook het Justitieel Complex Zaanstad en PI Krimpen aan den IJssel.
DJI-divisiedirecteur Jannine van den Berg noemt de aanvallen onacceptabel; politie en DJI doen onderzoek naar motieven en eventuele verbanden. Mogelijke oorzaken zijn nog onduidelijk, maar er wordt onderzocht of wraak, druk vanuit gedetineerden of betrokkenen rondom hen een rol spelen — bijvoorbeeld om personeel te dwingen mee te werken aan uitbraakpogingen of smokkelactiviteiten.
Vakbondsbestuurder Marcelle Buitendam (FNV Justitie en Veiligheid) spreekt van een “vreselijke” ontwikkeling die haar helaas niet verrast. Ze schetst een beeld waarin medewerkers geregeld worden gevolgd, geïntimideerd en gedeeld worden van privacygevoelige informatie; ook familieleden en kinderen van cipiers zouden doelwit kunnen worden. Buitendam benadrukt het belang van training in weerbaarheid en het terughoudend omgaan met privégegevens en vaste routes, maar erkent de beperkte bescherming tegen vastbesloten daders.
Naast de aanvallen buiten huis meldt het maandrapport ook ernstige incidenten binnen instellingen: op 29 augustus probeerde een gedetineerde in het Penitentiair Psychiatrisch Centrum van PI Vught een medewerker te wurgen tijdens een therapiesessie; op 30 augustus leidde ongepast gedrag van een gevangene in Veenhuizen tot geweldsuitbarsting. Een FNV-enquête uit 2022 onder ruim 1.800 gevangenismedewerkers laat zien dat 90% te maken heeft gehad met agressie of intimidatie, een probleem dat volgens de vakbond niet is afgenomen. Buitendam pleit daarom voor miljoenen extra investeringen in voorlichting en weerbaarheidstraining en voor zwaardere straffen voor personen die cipiers intimideren.