Belastingdienst blijft privacyschendende systemen nog zeker twee jaar gebruiken
In dit artikel:
Twee omstreden IT-systemen van de Belastingdienst blijven voorlopig actief: het Klant Toezicht Model (KTM, ook KTA genoemd) en het Informatiesjabloon. De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) concludeerde in juli dat beide systemen grote privacyrisico’s vormen: ze geven onnodig veel inzage in persoonsgegevens, worden volgens de toezichthouder onrechtmatig gebruikt en zijn onvoldoende beveiligd. De AP eiste direct stopzetting, maar demissionair staatssecretaris Eugène Heijnen schrijft dat dat niet direct kan; in overleg is gekozen voor een geleidelijke afbouw en het laatste systeem wordt naar verwachting pas in 2028 uitgezet.
Om de risico’s te beperken heeft de Belastingdienst het aantal medewerkers met toegang tot het KTA teruggebracht van ruim twee derde van de ongeveer 27.000 medewerkers naar ongeveer 13.000. Daarnaast wordt strenger gecontroleerd waarom gegevens worden opgevraagd en worden niet-noodzakelijke data uit de systemen gefilterd (bijvoorbeeld geslacht en kenteken uit het Informatiesjabloon). De AP vindt deze maatregelen echter onvoldoende en vindt een afbouwperiode van ruim twee jaar te lang gezien de mogelijke aantasting van grondrechten. Daarom zijn extra privacymaatregelen opgelegd en moet de fiscus elke vier maanden rapporteren; bovendien dringt de AP aan op onmiddellijke stopzetting van gegevensdeling met andere overheidsinstanties.
Voor het KTA dreigt de AP een verbod: als vóór begin 2027 niet voldoende verbeteringen zijn doorgevoerd, moet dat systeem per 1 december 2027 worden stilgelegd. De kwestie kwam in een breder kader onder toezicht nadat het Risico Analyse Model (RAM) aan het licht kwam — een systeem dat jarenlang onrechtmatig en discriminerend selecteerde, en een rol speelde in de toeslagenaffaire. Het lopende onderzoek naar RAM en mogelijke compensatie voor gedupeerden is herhaaldelijk vertraagd; Heijnen had eerder beloofd de Kamer "uiterlijk medio december" te informeren, maar dat is opnieuw uitgesteld naar volgend jaar.