Beerdiertjes in Nederland: van 14 naar 35 soorten, en dat is nog maar het begin

In dit artikel:

Een onverwachte vondst in de archieven van Naturalis heeft het aantal officieel erkende Nederlandse beerdiertjes (tardigraden) meer dan verdubbeld: van 14 naar 35 soorten. Collectiebeheerder Hannco Bakker ontdekte een verhuisdoos met 1.028 glaspreparaten van natuurfotograaf Jan van Arkel, die tot 2012 beerdiertjes in Nederland verzamelde en nauwkeurig documenteerde met microscopische foto’s en soortomschrijvingen. Die documentatie maakte het mogelijk om veel meer soorten betrouwbaar in het Nederlandse Soortenregister op te nemen en verdriedubbelde bijna de bestaande collectie van Naturalis.

Beerdiertjes zijn piepkleine, taaie beestjes (kleiner dan een millimeter) die opvallende overlevingskrachten hebben: ze weerstaan extreme temperaturen, hoge stralingsniveaus en langdurige uitdroging. In gedroogde staat kunnen ze door de wind kilometers ver worden verspreid, en ze komen voor in uiteenlopende habitats — van mos in je tuin tot hoge berggebieden en diepe zeeën.

De vondst krijgt ook een moderne toepassing: Naturalis bouwt sinds 2020 met het ARISE-project een genetische referentiedatabase van Nederlandse soorten. Het DNA van de nieuw erkende tardigrades zal daar worden opgenomen, waardoor onderzoekers straks via eDNA in zand of water kunnen vaststellen welke soorten in een gebied aanwezig zijn zonder ze te zien. De collectie van Van Arkel levert daarmee zowel taxonomische zekerheid als een belangrijke bijdrage aan toekomstige biodiversiteitsmonitoring in Nederland.