Bedrijven willen wel; de overheid is de bottleneck naar een duurzamer Nederland
In dit artikel:
China installeerde in de eerste helft van 2025 ruim 250 gigawatt aan zonnecapaciteit — meer dan de totale capaciteit van de Verenigde Staten en twee keer zo veel als Duitsland ooit had. Dat illustreert een bredere trend: China loopt voorop op terreinen als elektrische auto’s, windenergie, batterijen, kernenergie, robots en hogesnelheidstreinen, juist omdat de staat doelgericht innoveert, subsidieert en stuurt in plaats van te vertrouwen op een zogenaamd vrije markt.
De auteur zet dat af tegen het Nederlandse voorbeeld en betoogt dat een ‘vrije markt’ zonder regels niet automatisch leidt tot duurzame transities. In Nederland gaan steeds meer plasticrecyclers failliet nadat oliebedrijven de prijsconcurrentie benutten en tegelijkertijd integreren in de kunststofketen. Saoedisch Aramco wil in 2030 een derde van zijn olie naar plasticfabrieken sturen en koopt productiecapaciteit op; Chevron en Shell volgen dat voorbeeld. In maart waren al elf Nederlandse recyclers omgevallen — ongeveer een kwart van de nationale capaciteit — terwijl de overheid niet inspringt.
Een tweede casus is batterijopslag: energiebedrijf Engie bouwt in Nederland 35 MW aan batterijen, maar in België tien keer zoveel, hoewel dat net daar kleiner is. Het verschil wordt toegeschreven aan het ontbreken van een Nederlandse doelstelling voor opslagcapaciteit; een besluit laat de minister mogelijk pas in 2027 volgen, na afstemming met andere EU-landen.
Ook het betonakkoord illustreert het probleem: Nederland kan volgens de afspraken in 2030 circulair beton produceren, maar bedrijven en financiers willen pas investeren als de overheid verplichte normen invoert over het aandeel oud beton in nieuw beton. Edwin Zoontjes van de sloopbranche zegt het scherp: “Als je het aan de markt overlaat, gaat het te langzaam en redden we het nog niet eens in 2050.”
Tegelijkertijd staat het nationale klimaatdoel — 55 procent minder CO2 in 2030 ten opzichte van 1990 — onder druk; de Raad van State stelt dat door kabinetsmaatregelen de kans op mislukking 95 procent is. Terwijl multinationals hun plannen doorzetten, ontbreekt in Nederland vaak de bindende regelgeving die investeringen in groen en circulair aantrekkelijk en financieel haalbaar maakt.
De kernboodschap: zonder actieve, dwingende overheidsregels blijft de transitie steken; de huidige overheid is volgens de auteur de bottleneck. Stemadvies: kies op 29 oktober partijen die wel harde verplichtingen willen invoeren zodat private investeringen volgen.