Balans is zoek tussen China en Rusland: 'Moskou smeekt Beijing bijna om voor gaspijpleiding te tekenen'
In dit artikel:
De handelsrelatie tussen Rusland en China vertoont scheuren: in de eerste acht maanden van dit jaar kromp de wederzijdse handel sterk en belangrijke energieplannen blijven onzeker. Volgens de Chinese douane daalden de Chinese export naar Rusland met 8,8% en de import uit Rusland met 8,2%; in augustus alleen viel de uitvoer naar Rusland zelfs 16,4% terug. De totale handel kwam van januari tot en met augustus uit op ruim 123 miljard euro, tegenover een record van 208 miljard euro in dezelfde periode vorig jaar.
President Vladimir Poetin bracht recent een vierdaags bezoek aan China waarbij 22 samenwerkingsdocumenten werden ondertekend, met als middelpunt de voorgestelde gaspijpleiding Siberië-2 — een uitbreiding van de in 2019 geopende Siberië-1. Moskou hoopt met die pijpleiding het verlies aan afzet in Europa te compenseren sinds de invasie in Oekraïne en de daaropvolgende westerse sancties. Gazprom-topman Aleksej Miller kondigde aanvankelijk een akkoord aan, maar China stelde dat er slechts een niet-bindend memorandum bestond.
Kernproblemen zijn onduidelijkheid over bouwkosten, wie betaalt en onder welke prijsvoorwaarden het gas wordt geleverd. Volgens de Russische gasdeskundige Michaïl Kroetichin, die vanuit Oslo sprak, heeft China voor Siberië-1 ooit 20–25 miljard dollar beloofd maar “nooit een roebel betaald”. De huidige prijs voor gas via Siberië-1 is ongeveer 231 dollar per 1000 m3 — een afspraak gemaakt vóór de oorlog — terwijl China volgens berichten poogt te onderhandelen voor de veel lagere binnenlandse Russische prijs (rond 120–130 dollar). Europa betaalde eerder veel meer (tot circa 400 dollar), wat China een sterke onderhandelingspositie geeft.
Daarnaast zullen de pijpleidingen qua volume nooit het Europese verlies volledig goedmaken: Europa kocht bijna 156 miljard kuub per jaar, China kan waarschijnlijk hooguit rond 106 miljard kuub opnemen. Daardoor dreigt Siberië-2 economisch onverantwoord te worden en zou Rusland in feite de Chinese gasconsument subsidiëren.
De ontwikkelingen belichten de ongelijke machtsverhouding: China’s economie is ongeveer tien keer groter dan die van Rusland, waardoor Moskou afhankelijker is geworden sinds het isolement van het Westen. Die financiële druk dwingt Rusland mogelijk tot nieuwe bezuinigingen; Britse media meldden dat het staatsbudget binnenkort aanscherping behoeft waarbij defensie voorrang krijgt boven zorg en onderwijs. Ondanks diplomatieke retoriek over ‘vriendschap’ groeit achter de schermen pragmatisch wantrouwen.