'Autist' is op school het nieuwe 'homo'

In dit artikel:

Docent Merlijn Borsboom signaleert dat jongeren steeds vaker het woord ‘autist’ gebruiken als scheldwoord, vaak zonder te weten wat autisme inhoudt. In de klas hoort ze voorbeelden van leerlingen die dit label plompverloren toepassen op alles wat zij als vreemd of irritant ervaren. Dat gebeurt volgens haar niet altijd uit haat, maar vaak uit onwetendheid en groepsdruk — vergelijkbaar met hoe ‘homo’ eerder lichtvaardig werd ingezet om iemand als raar of minderwaardig neer te zetten (een ontwikkeling die ook in de documentaire Pisnicht: The Movie uit 2019 aan de orde komt).

Die woordkeuze heeft gevolgen: autistische leerlingen krijgen keer op keer het signaal dat hun manier van zijn bespot of veroordeeld mag worden. Stereotypen — dat autisten vooral precies, ongevoelig of eenzaam zijn — worden daarmee versterkt en verhullen positieve eigenschappen zoals creativiteit, oog voor detail en een sterk rechtvaardigheidsgevoel. Voor kwetsbare pubers kan dat het zelfvertrouwen flink aantasten.

Borsboom pleit ervoor dat scholen en leraren taalgebruik bespreekbaar maken en leerlingen voorlichten over autisme en neurodiversiteit. Als jongeren begrijpen wat het betekent en welke diversiteit er bestaat, is de kans groter dat ze stoppen met kwetsende labels en een inclusievere sfeer creëren in het klaslokaal.

In aansluiting daarop wijst het artikel ook op een breder cultuurfenomeen: in het socialemediatijdperk is zelfdiagnose van psychische en neurodiverse kenmerken toegenomen. Als voorbeeld wordt dichteres Neeltje Maria Min genoemd, die zichzelf ongetest als autistisch ervaart en terugkijkt op het gemis van een vroegere diagnostische verklaring.