Australië verbiedt sociale media voor jeugd: 'Maar probleem stopt niet bij 16'
In dit artikel:
Australië voert vanaf woensdag als eerste land een verbod in dat jongeren onder de zestien jaar de toegang tot sociale mediaplatforms ontzegt. Platforms als Facebook, Instagram, Snapchat, Threads, TikTok, X, YouTube en Reddit vallen onder de maatregel. De Australische regering wil hiermee kinderen beschermen tegen desinformatie, cyberpesten en de mentale en fysieke gevolgen van overmatig gebruik.
In Nederland klinken regelmatig vergelijkbare voorstellen, maar deskundigen zijn terughoudend. Harry Hol (Bureau Jeugd & Media), Gaëlle Vanhoffelen (Media Psychology Lab, KU Leuven) en Vivian den Blanken (Nederlands Jeugdinstituut) begrijpen de politieke noodzaak om te handelen, maar noemen een algeheel verbod problematisch en onpraktisch. Ze wijzen erop dat de wetenschappelijke onderbouwing ontbreekt: sociale media kunnen zowel schadelijke als positieve effecten hebben, afhankelijk van de persoon, de content en de context. Bovendien is leeftijdsgebonden regelgeving een eenvoudige maar mogelijk ineffectieve maatregel: jongeren omzeilen leeftijdscontroles nu al, en Hol zegt dat hij tientallen manieren kent om zo’n verbod te omzeilen.
Andere bezwaren zijn dat zestienjarigen meestal niet ontvankelijk zijn voor gedwongen sturing, en dat een verbod de zichtbaarheid van jongeren online vermindert — waardoor het moeilijker wordt om misbruik of problemen te signaleren en hulp te bieden. Den Blanken benadrukt bovendien het recht van kinderen op informatie en inspraak: beleidsdiscussies gaan vaak over kinderen in plaats van met hen.
De experts pleiten voor alternatieven: strengere handhaving van regels richting technologiebedrijven, meer transparantie over algoritmes en betere monitoring van schadelijke inhoud. Ook pleiten zij voor preventieve en educatieve maatregelen gericht op kinderen en ouders — vergelijkbaar met verkeerslessen: niet uitsluiten, maar leren omgaan met risico’s. Hol noemt een verbod vooral een "makkelijke knop" die de onderliggende oorzaken niet wegneemt; pesten en schadelijke content blijven bestaan zolang platforms hun algoritmes en bedrijfsmodellen niet veranderen.
Kort samengevat: Australië kiest voor een hard verbod om jongeren te beschermen, maar Nederlandse deskundigen adviseren terughoudendheid en richten zich liever op regulering van platforms, betere handhaving en opvoedkundige maatregelen die kinderen beter toerusten voor het online leven.