Australië snijdt China de pas af met defensieakkoord Papua-Nieuw-Guinea
In dit artikel:
Australië en Papua-Nieuw-Guinea (PNG) hebben vorige week een veiligheidsverdrag gepresenteerd dat hun samenwerking op militair en veiligheidsgebied moet verdiepen. Premier Anthony Albanese en PNG-leider James Marape noemden elkaar “buren, maten en bondgenoten” bij de aankondiging van het akkoord, dat in het lokale pidgin-Engels het informele label “Pukpukpact” of “Krokodillenpact” kreeg. Beide parlementen moeten het nog formaliseren, maar inhoudelijk beloven de landen elkaar bijstaan bij een aanval en is afgesproken dat zij geen soortgelijke veiligheidsafspraken met “derde partijen” mogen sluiten — een duidelijke implicatie richting China.
De overeenkomst is strategisch van belang voor Australië: PNG vormt de directe noordflank en ligt nabij belangrijke zee- en luchtroutes. Naast veiligheid speelt ook de rijke bodemschat- en hulpbronnenbasis van PNG (goud, koper, kobalt, nikkel, vis, olie en gas) een rol in Canberra’s belangen. Praktische elementen van het pact zijn onder meer dat PNG-militairen (tot 10.000 rekruten) ingezet kunnen worden binnen de Australische krijgsmacht, terwijl PNG’s eigen strijdmacht vrij klein is (ongeveer 3.600 personen) tegenover zo’n 90.000 bij Australië.
Het verdrag komt voort uit bredere zorgen over toenemende Chinese activiteit in de Stille Oceaan. Sinds 2022 sloot China een veiligheidsverdrag met de Salomonseilanden en bouwde het nauwere politiezusamenwerking met onder andere Fiji, Kiribati en Vanuatu, terwijl Peking investeert in infrastructurele projecten. Westerse landen, waaronder Australië en de VS, reageerden met extra investeringen en veiligheidssteun aan eilandstaten om hun invloedssfeer te behouden. China ontkent formeel dat het op zoek is naar een invloedssfeer.
Critici waarschuwen voor risico’s: PNG kampt met sociale onrust en zwakke staatsinstituties, en Australisch materieel en inzet kunnen landen intern verstrikt raken. Een voorbeeld is een incident bij een goudmijn (gedeeltelijk in Chinese handen) waarbij vorig jaar dertig doden vielen toen het leger illegale goudzoekers verjaagde — de vraag rijst of Australië bij volgende interventies zal inspringen. Ook is onduidelijk hoe het pact uitpakt als provincies zoals Bougainville alsnog onafhankelijkheid nastreven of steun zoeken bij andere grootmachten.
Samengevat versterkt het Pukpukpact Australië’s positie in de zuidelijke Pacific en probeert het Chinese invloed tegen te houden, maar het roept tegelijk lastige geopolitieke en ethische vragen op over soevereiniteit, interventie en lokaal bestuur in PNG.