-Arash Mashadi- De woningmarkt is een politiek verdienmodel!

In dit artikel:

De Nederlandse woningmarkt zit al langere tijd in de knel: starters vinden moeilijk een woning, huurprijzen stijgen en het aanbod slinkt. Hoewel deskundigen oplossingen noemen — kortere procedures, lagere belastingdruk en minder regeldruk — worden deze niet doorgevoerd. De verklaring ligt volgens het artikel niet in gebrek aan kennis, maar in het politieke ecosysteem dat keuzes maakt vanuit zelfbehoud: electorale profilering en budgettaire baten wegen zwaarder dan lange termijnbelangen.

Institutionele theorieën (onder meer March & Olsen, Pierson, Tsebelis en Lijphart) verklaren hoe vaste patronen, eerdere beslissingen en de noodzaak tot brede overeenstemming beleidsverandering bemoeilijken. Ook de perspectieven van Buchanan en Tullock wijzen op het eigenbelang van politici als drijvende kracht achter beleidskeuzes.

Verschillende recente maatregelen illustreren dit patroon. De aanscherping van de puntentelling bij huurwoningen werd verkocht als huurbescherming, maar leidde volgens waarschuwingen van marktpartijen tot minder investeringen en krimpende huurvoorraad — waarschuwingen die werden genegeerd, mede om politieke winst (o.a. voor minister Hugo de Jonge). Het opkoopverbod voor investeerders kreeg politiek draagvlak, maar heeft eveneens bijgedragen aan een krapper aanbod. De verhoging van de overdrachtsbelasting naar 10,4% voor niet-eigenbewoning werd doorgevoerd ondanks voorspellingen van hogere huren, hogere koopprijzen en minder renovaties. En ook de discussie rond box 3 — ondanks een stelling van de Hoge Raad tegen het belasten van fictief rendement — is politiek gehandhaafd, terwijl analyses wijzen op schadelijke effecten voor de huurmarkt.

Kortom: zolang beleid rond wonen primair wordt ingezet voor imago en inkomsten, blijven structurele oplossingen uit en houdt de schaarste aan. Een duurzame verbetering vereist dat politieke prikkels verschuiven richting lange termijn en vraaggerichte hervormingen.