Antony Hermus dirigeert Mahlers 'Achtste': 'Deze symfonie staat op de bucketlist van elke dirigent'

In dit artikel:

Het Noord Nederlands Orkest rondt zijn Mahler-cyclus af met de monumentale Achtste symfonie van Gustav Mahler, een productie waarin ruim 400 musici en zangers deelnemen onder leiding van Antony Hermus. Hermus, onlangs benoemd tot honorair dirigent van het NNO, leidt het werk voor het eerst in zijn loopbaan en beschouwt het als een van de ultieme uitdagingen voor elke dirigent. De uitvoering vindt vrijdag en zaterdag plaats in de Oosterpoort in Groningen; beide concerten zijn uitverkocht, maar zaterdag is er een livestream via RTV Noord, Omrop Fryslân en RTV Drenthe.

Hermus bereidde zich intensief voor: hij woonde repetities van het Concertgebouworkest bij, voerde diepgaand partituuronderzoek uit tijdens zijn vele reizen en overlegde met experts zoals Christian Wildhagen, die promoveerde op Mahlers Achtste. Ook repeteerde hij met de grote koren, onder leiding van koordirigent Louis Buskens, en plantte hij één grote koorrepetitie in Amsterdam. De logistiek van het stuk is enorm — twee koren, een kinderkoor, acht solisten en een groot orkest moeten precies op elkaar worden afgestemd — en dat vereist veel tijd en fijnmazige planning. Extra complicatie: arbeidsregels voor kinderkoren beperken hun optredens tot drie keer per week, wat betekent dat er voor hen slechts één generale plus twee concerten mogelijk zijn; in Groningen zullen de kinderen zichtbaar vanaf het balkon meezingen.

Muzikaal zijn er meerdere lastige passages. Het eerste deel, gebouwd rond de Pinksterhymne Veni Creator Spiritus, vraagt om een stormachtige, zowel goddelijke als demonische expressie met een donderend orgel en enorme Gloria-golven van solisten en koren. De overgang naar het Accende lumen sensibus en het daaropvolgende opstuiven van contrapunt vergen extreem precieze timing en tempo‑gevoel; te snel spelen zou het emotionele effect tenietdoen. Het tweede deel, met de finale op een tekst uit Goethes Faust (“Alles Vergängliche ist nur ein Gleichnis”), vraagt juist om extreem subtiele, bijna ademloze vertelkunst — een effect dat tijd en vertrouwen vergt om op te bouwen.

Programma-opzet en context: het concert begint zonder pauze met Demeurer dans l’Amour, een sereen deel uit Messiaens Éclairs sur l’Au‑Delà. Deze keuze, geïnitieerd als eerbetoon aan Hermus’ vroegere leraar Maarten Brandt, functioneert als een contemplatieve inleiding die naadloos overgaat in Mahler’s kosmische liefdesmuziek. Hermus noemt Mahler’s Achtste, die de componist in korte tijd componeerde, zowel immens in schaal als in spirituele ambitie; onderzoekers typeren het werk soms liefkozend als een “reuzenbaby”.

De productie symboliseert zowel het artistieke lef van het NNO als Hermus’ persoonlijke betrokkenheid: ondanks een druk internationaal dirigentenleven neemt hij de tijd voor partituurstudie, observatie van eerdere uitvoeringen (o.a. herinneringen aan repetities bij Lorin Maazel en een eerste concertbelevenis met Mariss Jansons) en overleg met specialisten. Met deze uitvoering sluit het NNO een omvangrijke Mahler‑cyclus af en presenteert het tegelijk een technisch en emotioneel hoogst krachtig spektakel dat de theatrale en existentiële dimensies van Mahlers muziek uitvergroot.