Annemarie van Gaal: politici als Henri Bontenbal zijn naïef als het gaat om het beschermen van onze tolerante samenleving

In dit artikel:

Annemarie van Gaal stelt dat Nederland met 27 politieke partijen te gefragmenteerd is om nog stabiele kabinetten te vormen en pleit daarom voor invoering van een kiesdrempel. Ze wijst erop dat het huidige systeem van evenredige vertegenwoordiging leidt tot versnippering die coalitievorming bemoeilijkt en de bestuurbaarheid ondermijnt. Van Gaal zoekt een middenweg: hoe kun je de democratie werkbaar houden zonder kleine partijen onterecht buiten spel te zetten?

De kern van haar betoog is dat een drempel deelname van zeer kleine bewegingen moet beperken, waardoor gekozenen beter aanspreekbaar en kabinetten minder fragiel worden. Tegelijk erkent ze de spanning tussen representatie van uiteenlopende stemmen en de noodzaak van bestuurlijke stabiliteit. Als achtergrond is relevant dat veel Europese landen met evenredige stelsels drempels hanteren (bijvoorbeeld rond 3–5%) om fragmentatie te temperen; dat soort voorbeelden biedt aanknopingspunten voor de discussie in Nederland. Kritische tegenargumenten zijn verlies van pluriformiteit, risico op stemmenverlies en strategisch stemmen, en die dilemma’s benadrukken dat een drempel alleen niet alle problemen oplost — aanvullende maatregelen zoals strengere registratievoorwaarden voor nieuwe partijen of stimuleringsmaatregelen voor samenwerking kunnen onderdeel van een bredere oplossing zijn.