Amsterdams kunstwerk werpt kritische blik op zeevaarder Tromp

In dit artikel:

Op Oudezijds Voorburgwal 136 in Amsterdam-Centrum hangt sinds kort een kunstwerk van Jerrold Saija dat een deel van de gevelsteen met zeevaarder Cornelis Tromp bedekt. Waar de steen lang Tromp afbeeldde als een trotse, welgestelde admiraal met een zwart jongetje naast hem, plaatst Saija nu een zwarte ‘blinde vlek’ in de vorm van Tromps handtekening — een signatuur die teruggevoerd is op brieven uit het Nationaal Archief. Van afstand blijft de gevelsteen zichtbaar; het doel van het werk is voorbijgangers letterlijk en figuurlijk van perspectief te laten wisselen en kritischer te laten kijken naar Tromps rol in de Nederlandse geschiedenis.

De locatie is gekozen met opzet: het pand was een handelsplek die verbonden was met Amsterdamse koloniale handel en daarmee deels afhankelijk van slavernij en uitbuiting. Janny Alberts, directeur van pandeigenaar NV Zeedijk en initiatiefnemer van het project, benadrukt dat het kunstwerk deel uitmaakt van een groter streven om erfgoed aan te vullen met inclusievere verhalen en een dialoog over de keerzijden van het verleden te stimuleren.

Het initiatief sluit aan bij bredere maatschappelijke discussies over hoe Nederland omgaat met koloniale figuren; recentelijk veranderden bijvoorbeeld scholen hun namen vanwege verstrengeling met de koloniaal-geschiedenis, en in 2021 bood burgemeester Halsema namens de gemeente excuses aan voor Amsterdamse betrokkenheid bij slavernij. Het werk op de gevelsteen is voorlopig een proefopstelling; Alberts wacht op toestemming van de gemeente om het permanent te maken. Saija en de initiatiefnemers hopen dat de ingreep leidt tot meer reflectie over macht, schaduwzijden van geschiedenis en wie er wel of niet zichtbaar wordt gehouden.