Amsterdämmerung

In dit artikel:

Dick Maas is terug met Amsterdamned 2: een opgewekte herhaling van zijn eigen handtekening als filmmaker, inclusief herkenbare cameo’s (onder anderen filmjournalist Jan Doense en buurtkenner Michael Helmerhorst). De columnist gebruikt die release als aanleiding voor een kleine inspectieronde door Amsterdam: een persoonlijke gids langs plekken die ooit als filmlocatie dienden en die, ondanks transformaties, nog steeds iets van hun filmhistorie bewaren.

Veel van die locaties zijn herkenbaar gebleven, ook al zijn pakhuisinterieurs omgebouwd tot dure lofts en verrezen er woontorens tegenover klassieke gevels. Een voorbeeld is het pand in het Haarlemmerhout dat ooit toebehoorde aan schrijver Jan Willem van de Wetering en dienst deed als hoofdlocatie bij de verfilming van Grijpstra & De Gier — het zolderluik waar Rutger Hauer sprong, is er nog steeds, al is de omgeving flink veranderd. Filmlocatie-enthousiastelingen zoals Piet Schreuders hebben de stad ooit uitvoerig in kaart gebracht; Amsterdam fungeerde vaak als hoofdrolspeler in films van vroeger en nu.

Tegelijk signaleert de auteur de aloude wrijving tussen stad en massatoerisme. De binnenstad voelt op veel plekken minder “eigen”: toeristen reduceren Amsterdam tot attractie, bordjes en paaltjes doen weinig tegen de stroom. De columnist suggereert dat sommige maatregelen tekortschieten en dat de overlast misschien deels acceptatie of verplaatsing naar andere steden vereist.

Kleine, alledaagse scènes illustreren hoe stad en natuur naast elkaar bestaan: een robuust gietijzeren fontein op een pleintje dient meer als drinkplaats voor honden, mussen en wespen dan voor mensen; een voorbijgangershond drijft het water op en duiven baden ongestoord. Tegelijkertijd zijn er ook rauwere beelden — een platgereden meeuw op het asfalt — die de confrontatie tussen dier en stedelijkheid tonen. Die tussenspanningen vormen volgens de schrijver de essentie van “gedomesticeerde natuur”: we bestraten en ordenen, maar wortels barsten door het asfalt en groen zoekt altijd weer een weg omhoog. En in de grachten schuilt nog steeds gevaar; sommige dingen in Amsterdam blijven onveranderd.