Amerikanist Jelte Olthof uit Groningen: 'Ik sluit niet uit dat Donald Trump bot vangt'

In dit artikel:

Universitair docent Jelte Olthof wijst erop dat een federaal hof van beroep de door Donald Trump ingestelde importtarieven onwettig heeft verklaard: de wet waarop Trump zich beroept zou alleen in uitzonderlijke crisissituaties het opleggen van hogere heffingen toestaan, en doorgaans gericht op enkele landen (zoals eerder bij Venezuela wegens mensenrechtenschendingen). Nu is er geen acute crisis, terwijl Trump tarieven heeft opgelegd aan veel landen waarmee de VS voorheen goede handelsrelaties had.

Trump zal de zaak bijna zeker bij het Hooggerechtshof aanvechten. Olthof merkt op dat juist veel conservatieve rechters economisch vrijhandelgezind zijn, waardoor Trump mogelijk kan verliezen. Dat zou grote gevolgen hebben voor zijn economische strategie: in een eventueel tweede ambtstermijnsplan rekenen hij en adviseur Peter Navarro erop dat opbrengsten uit invoerheffingen miljarden binnenbrengen om belastingverlagingen en defensie-uitgaven te dekken.

Als het hoogste gerechtshof de tarieven afwijst — en mogelijk terugbetalingen eist — ontstaat een politieke confrontatie tussen rechtspraak en presidentschap. Olthof waarschuwt dat weigering om zich aan zo’n uitspraak te houden de al gespannen scheidslijn tussen uitvoerende en rechterlijke macht kan doen exploderen en daarmee het risico op een bredere constitutionele crisis en autoritaire neigingen vergroot.