Amerikaanse invloed en 'roekeloze' topman: chipfabrikant Nexperia onder vergrootglas
In dit artikel:
Nexperia, de in Nijmegen gevestigde producent van relatief eenvoudige chips voor telefoons, zonnepanelen en auto’s, is deze week in het oog van de storm beland. Sinds de overname door het Chinese Wingtech in 2019 en de benoeming van Zhang Xuezheng tot CEO in 2020 groeiden binnen het bedrijf en bij medewerkers zorgen over Chinese invloed. Eind 2023 meldden bestuurders zich bij het ministerie van Economische Zaken en vroegen formeel erkenning als Nederlands/Europees bedrijf vanwege nadelige effecten in Europa en de VS.
Er volgden maandenlange gesprekken met het ministerie; Nexperia sprak toezeggingen uit, zoals het instellen van een raad van commissarissen om de invloed van de Chinese topman te beperken, maar rechtbankstukken laten zien dat die maatregelen weinig opleverden. Tegelijkertijd nam de topman risicovolle beslissingen: hij plaatste een miljoenenorder bij zusterbedrijf WSS, waarin hij zelf belangen had, en ontnam financiële managers hun betalingsbevoegdheid ten gunste van personen zonder financiële ervaring. De Ondernemingskamer van het gerechtshof in Amsterdam oordeelde dat dit grensde aan roekeloosheid en liet Zhang daarop vertrekken na een verzoek van medewerkers.
De zaak kreeg internationale dimensies toen Wingtech eind 2024 op een Amerikaanse 'zwarte lijst' kwam te staan, met handelsbeperkingen die vanaf september ook Nexperia zouden kunnen raken. Voor uitzonderingen op die beperkingen is bijna altijd vereist dat alle betrokken personen met banden naar de zwarte lijst worden vervangen; volgens rechtbankstukken schaadde Zhangs aanblijven de belangen van Nexperia. Het ministerie van EZ trad vervolgens uitzonderlijk op en nam feitelijk controle over het bedrijf, een beslissing die het ministerie afdeed als noodzakelijk in een 'noodsituatie'; tegelijk waren er contacten tussen Nederlandse en Amerikaanse autoriteiten over de handelssancties.
Als tegenreactie verbood China de uitvoer van chips uit Nexperia’s Chinese fabriek. Nexperia en minister Karremans voeren overleg met Chinese autoriteiten en werken aan een zo snel mogelijke vrijstelling van de beperkingen om economische schade te beperken. Juridisch- en handelsexperts verwachten dat het wegnemen van Chinese bestuurlijke invloed de kans op Amerikaanse exportvergunningen vergroot.