Amerikaanse bank Morgan Stanley betaalt megaboete en ontloopt zo een strafzaak
In dit artikel:
De Amerikaanse bank Morgan Stanley betaalt het Openbaar Ministerie (OM) een boete van 101 miljoen euro om een strafzaak wegens dividendbelastingontduiking te voorkomen. Na vijftien jaar juridische strijd en herhaalde ontkenningen heeft de bank nu ingestemd met de strafbeschikking voor handelingen die zich vooral in de periode 2007–2013 hebben voorgedaan.
Onderzoek van de Fiscale Inlichtingen- en Opsporingsdienst (Fiod) toonde aan dat Morgan Stanley in 2006 de dochter Morgan Stanley Derivative Products Netherlands (MSDPN) in Amsterdam oprichtte. Tussen 2007 en 2012 kocht deze vennootschap aandelen van Nederlandse beursbedrijven en leende die vervolgens uit aan de Londense tak van Morgan Stanley. Vlak voor de dividenddatum werden de aandelen teruggeleend, zodat via Nederlandse fiscale regels – waarbij vennootschapsbelasting kan worden verrekend met betaalde dividendbelasting – onterechte teruggaven konden worden opgeëist. Volgens het OM resulteerden de gefine-tunede constructies erin dat ongeveer 90% van de dividenden uiteindelijk bij achterliggende financiële partijen terechtkwam. De fiscus schat dat Morgan Stanley door deze dividendstripping 124 miljoen euro heeft verkregen.
De zaak past in het bredere internationale patroon van CumEx- en CumCum-constructies, waarbij grote banken, handelshuizen en adviseurs jarenlang fiscale regels manipuleerden om belastingen terug te vorderen waar geen recht op bestond. Morgan Stanley voerde jarenlang civiele procedures tegen de Belastingdienst om naheffingen aan te vechten; uiteindelijk werd ook een fiscale zaak geschikt waarbij de bank, inclusief rente, mogelijk tot bijna 200 miljoen euro betaalde, aldus onderzoek van Follow the Money eerder dit jaar.
In 2021 startte het OM onder de naam ‘Harley’ een strafrechtelijk onderzoek naar Morgan Stanleys dochters in Londen en Amsterdam. Ook ABN AMRO, die bankdiensten leverde die essentieel waren voor de constructies, maakte deel uit van het onderzoek en betaalde in juni al een boete van 14 miljoen euro wegens medeplichtigheid. Eerder dit jaar wees het gerechtshof in andere zaken twee voormalige ABN-dochters aan tot het terugbetalen van miljoenen dividendbelasting.
Na een reeks rechtszaken kwam de Hoge Raad in 2024 terug op de procedure en verwees de zaak terug naar een hof voor nadere beoordeling. De feiten leken uiteindelijk duidelijk genoeg om het OM in staat te stellen Morgan Stanley te laten instemmen met schuldbehandeling en boeteoplegging; daarmee is een openbare strafzaak van de baan. In totaal, inclusief boete en naheffingen, komt Morgan Stanley volgens het OM uit op ongeveer 300 miljoen euro aan betalingen.
Met de schikking kan het OM zijn aandacht verplaatsen naar andere strafzaken tegen betrokkenen, onder wie Frank Vogel, een voormalig bankier en handelaar die in de zomer van 2023 werd gearresteerd op verdenking van soortgelijke fraude met dividendbelasting.