Amerikaans-Russisch plan zou Oekraïens grondgebied en leger inkrimpen

In dit artikel:

Volgens berichten van de Financial Times en Reuters bevat een in het geheim opgesteld Amerikaans-Russisch raamwerk voor vrede dat woensdag uitlekte, voorwaarden die zware concessies van Oekraïne zouden vragen. Het plan zou vereisen dat Oekraïne delen van zijn oostelijke grondgebied — onder meer delen van de zwaar bevochten Donbas-regio — afstaat en zijn krijgsmacht sterk vermindert, naar verluidt tot ongeveer de helft van de huidige omvang.

Daarnaast zou Amerikaanse militaire steun worden teruggeschroefd: Oekraïne zou geen langeafstandswapens meer mogen gebruiken en in ruil slechts vaag omschreven Amerikaanse veiligheidsgaranties ontvangen. Ook worden politieke en culturele eisen genoemd, zoals formele erkenning van het Russisch als officiële taal en een terugkeer van het Moskouse patriarchaat binnen Oekraïne, wat door waarnemers als een pro-Russische invloedssfeer wordt gezien.

Analisten en bronnen omschrijven het voorstel als grotendeels overeenkomend met bekende Russische eisen, en stellen dat het raamwerk vooral in het voordeel van Moskou lijkt uit te vallen. Denkfabriek ISW merkt op dat veel elementen al sinds de onderhandelingen in Istanboel (2022) op tafel liggen. Sommige waarnemers suggereren dat de lekken inspelen op een machtsverschuiving bij president Zelensky, die recentelijk door een corruptieschandaal in een kwetsbare positie wordt gezien.

Het Witte Huis reageerde niet op de berichten en het is onduidelijk of president Donald Trump het plan steunt. Buitenlandse zakenfiguren zoals Marco Rubio benadrukken dat beide zijden moeilijke concessies moeten doen om tot vrede te komen. Zelensky heeft nog geen inhoudelijke instemming gegeven; na gesprekken met de Turkse president Erdogan riep hij vooral op tot sterk Amerikaans leiderschap en tot een duurzame manier om het bloedvergieten te stoppen, in overleg met zijn partners.

Samengevat: het gelekte voorstel zou Oekraïne grote territoriale, militaire en politieke aanspraken kosten in ruil voor onzekerheden rond westerse garanties, en wordt door veel deskundigen gezien als een akkoord dat de Russische positie aanzienlijk versterkt.