Ambtenaar Djûke besliste over lot Afghaanse Soraya, vier jaar later zijn ze vriendinnen

In dit artikel:

In augustus 2021 namen de Taliban de macht over in Afghanistan. Vanuit Nederland zat ambtenaar Djûke Stammeshaus in het crisisteam dat moest beslissen welke Afghanen uit het land konden vertrekken en welke niet. Een van de dossiers op haar tafel betrof Soraya, bekend als de eerste vrouwelijke tattoo-artiest van Afghanistan — iemand wiens beroep en levenswijze haar extra kwetsbaar maakten onder het nieuwe bewind.

De zaak illustreert de acute keuzes waar evacuatie-autoriteiten voor stonden: niet alleen logistiek (wie krijgt passage en bescherming), maar ook moreel, omdat sommige kandidaten extra risico lopen vanwege gender, beroep of maatschappelijke zichtbaarheid. Vrouwen die zich publiekelijk uitten of in creatieve, door mannen gedomineerde beroepen werkten, werden na de machtsovername veelal direct aangetast in hun veiligheid en bestaansmiddelen. Dergelijke individuele dossiers tonen hoe politieke omwentelingen levens veranderden en waarom crisisteams onder grote tijdsdruk moesten prioriteren.

De situatie van Soraya staat symbool voor bredere zorgen rond vrouwenrechten en culturele repressie onder de Taliban, en laat zien waarom evacuatiedossiers niet alleen administratieve beslissingen waren, maar ook beslissingen met grote gevolgen voor persoonlijke vrijheid en overleving. Internationalle reacties en evacuatie-inspanningen probeerden mensen zoals haar te helpen, maar de omvang en snelheid van de regimewissel maakten veel reddingspogingen complex en onvolledig.