Amber (18) geeft in 'Zorgen voor mama' een gezicht aan dak- of thuisloze jongvolwassenen: "Het grootste gemis is een plek om tot rust te komen"
In dit artikel:
Amber, 18, leeft al ongeveer vijf maanden zonder vast thuisadres en komt in het VRT 1-programma Zorgen voor mama in beeld via presentatrice Kristel Verbeke op het Brugse stadsplein ’t Zand — een plek waar ze meer dan eens de nacht moest doorbrengen. Voorbijgangers zouden haar niet meteen herkennen als dakloze; Amber valt in het profiel van verborgen of onzichtbare jongvolwassene zonder verblijfplaats: soms slaapt ze op de bank bij vrienden, soms op straat of in een ondergrondse fietsenstalling, en vaker probeert ze zo lang mogelijk in cafés te blijven om niet in slaap te vallen uit angst voor ongewenste confrontaties.
Haar verhaal illustreert veelvoorkomende oorzaken van jeugdige thuisloosheid: conflicten met thuis, plaatsingen in internaat en residentiële jeugdzorg, en een gebrek aan liefde en verzorging waardoor ze zichzelf moest opvoeden. Op haar 18e, na begeleid kamerwonen, viel ze uit de hulpketen en stopte ze met school omdat haar prioriteit overleven was: onderdak, douchen, rust. Ze leeft met ADHD, ADD en ODD, aandoeningen die eerder tot gesloten jeugdzorg leidden en haar mentale rust en hechtingsvermogen aantasten.
Het programma belicht ook de praktische hinderpalen waarmee jongeren zoals Amber worstelen: toegang tot een leefloon, het ontbreken van een referentieadres om werk te zoeken of zich officieel in te schrijven, en het beheer van beperkte financiële middelen. Amber kreeg van de jeugdrechter een spaarrekening, maar dat geld moest deels naar onderdak en eten; een deel gebruikte ze om zich “normaal” te voelen — een tv, kleding, een Playstation — iets wat haar eigenwaarde en controle teruggaf. Over haar situatie zegt ze: “Ik wil er weer bij horen en ik wil niet dat mensen me anders bekijken om hoe ik eruit zie.”
Jeugdwerker Fatih De Vos ondersteunt Amber praktisch en emotioneel: samen bekijken ze budgetteren, het aanvragen van een leefloon, zoeken naar een doorgangswoning en het regelen van een referentieadres. Fatih benadrukt dat jongeren vaak niet serieus genomen worden en dat zelfs kleine stappen — zoals iets kunnen kopen voor jezelf — belangrijk zijn om weer controle te ervaren. Hij wil met de uitzending het stereotypische beeld van dakloosheid bijsturen en laten zien dat veel vormen van thuisloosheid niet zichtbaar zijn maar even precair. “Niet elke vorm van thuisloosheid is even zichtbaar, maar daarom niet minder kwetsbaar,” zegt hij.
Cijfers in de reportage plaatsen Amber in een bredere context: van de meer dan 20.000 dak- of thuislozen is 20–25 procent tussen 18 en 25 jaar; binnen die groep is het aandeel vrouwen (39%) hoger dan bij oudere leeftijdsgroepen. Bijna 46 procent van jongvolwassenen verkeert in verborgen dakloosheid. Fatih wijst op structurele oorzaken: gebrek aan geld, netwerk en culturele bagage, jeugdtrauma’s en een arbeidsmarkt en onderwijs die kansen beperken.
Zorgen voor mama wil via persoonlijke portretten als dat van Amber aandacht vragen voor die complexiteit en tonen dat ondersteuning op zowel praktisch als psychisch vlak cruciaal is om jonge mensen weer perspectief te geven. Het programma is elke dinsdag om 20.40 uur te zien op VRT 1 en VRT MAX.