Als Igor Kovalenko schaakt kan hij zich afsluiten van de oorlog

In dit artikel:

In zijn wekelijkse column schrijft grootmeester Hans Ree over Igor Kovalenko, die een beslissende rol speelde bij het Europees landenkampioenschap in Batumi (Georgië). Op 17 oktober 2025 won Oekraïne het toernooi; in de cruciale wedstrijd tegen Nederland — dat als tweede was geplaatst — trok Oekraïne aan het langste eind. Kovalenko scoorde 6,5 uit 8 en leverde daarmee de grootste bijdrage aan de titel, hoewel hij aan het vierde bord speelde terwijl hij de hoogste rating van het team heeft. Mogelijk vroeg hij zelf om een lagere bordplaats omdat hij tot voor kort nauwelijks serieuze partijen had gespeeld: hij zat in de loopgraven.

Kovalenko keerde in augustus terug naar het over-the-board schaken tijdens het Rubinstein Memorial in Polanica-Zdroj (Polen), waar hij negen remises noteerde. Aan een Pools journalist vertelde hij over zijn ervaringen sinds 24 februari 2022: wakker worden in Gostomel met de eerste berichten over de invasie, korte tijd later in dienst treden als communicatiespecialist bij een mobiel radarstation, en tweeënhalf jaar zware dienst in modderige loopgraven met lange werkdagen en weinig rust. In 2023 zat hij in Avdiivka, waar zijn eenheid doelwit werd; de stad viel en beelden van de verwoesting werden door de Rus Sergej Karjakin wereldkundig gemaakt als triomf.

De zwaarste herinneringen voor Kovalenko zijn het machteloze zien sterven van kameraden of het besef dat iemand liever zichzelf doodt dan in Russische gevangenschap terechtkomt. Schaken bood hem mentale ontsnapping — online toernooien en het lezen van de Bijbel en filosofie‑ en geschiedenisboeken — maar de oorlog eist zijn tol: verhoogde oogdruk, chronische hoofdpijn en pijnstillers; hij is 36 maar voelt zich veel ouder. In september 2023 kreeg hij een onderscheiding van president Zelensky — een kort, menselijk moment waarin hij de president een knipoog gaf en terugkreeg.

Kovalenko heeft nu een functie buiten het front en kan weer toernooien spelen in Polen en Batumi; hij wil ook voor zijn Duitse club Viernheim in de Bundesliga terugkeren. Toch benadrukt hij dat hij “tot de oorlog voorbij is, geen kans” ziet om weer serieus te gaan schaken, en hij is pessimistisch over wanneer het conflict zal eindigen.