Alleen Rob Jetten mikt op kabinet mét GL/PvdA, Jesse Klaver houdt boot af

In dit artikel:

Bij de start van de formatie tekenen zich twee tegengestelde lijnen af: VVD, CDA en JA21 wijzen nadrukkelijk op mogelijkheden voor een centrumrechts kabinet, terwijl D66-leider en verkiezingswinnaar Rob Jetten juist probeert een middenkabinet te smeden met GL/PvdA. Verkenner Wouter Koolmees voerde woensdag de eerste ronde gesprekken waaruit blijkt dat Jetten tot nu toe de enige is die actief pleit voor een kabinet van D66, VVD, GL/PvdA en CDA.

VVD-leider Dilan Yesilgöz heeft zowel vóór als na de verkiezingen duidelijk gemaakt geen samenwerking met links te willen; die lijn houdt de VVD vast. CDA-voorman Henri Bontenbal benadrukt juist de opties aan de rechterkant van het politieke spectrum en sluit een minderheidskabinet niet uit: stabiliteit is volgens hem niet alleen een zaak van zeteltellingen. Bontenbal opperde ook dat partijen eerst in kleinere samenstellingen kunnen beginnen en later anderen laten aanhaken, of andersom.

CDA noemt expliciet mogelijkheden voor (gedoog)steun van kleinere partijen, zoals BBB of 50Plus (gesymboliseerd door Henry Struijs), al zei BBB-leider Caroline van der Plas na de verkiezingsnederlaag dat haar partij nu geen plek ziet in een nieuwe coalitie. JA21-voorman Joost Eerdmans biedt zich actief aan voor een plaats in een centrumrechtse regering, maar wijst erop dat de combinatie D66/VVD/CDA/JA21 samen slechts 75 zetels heeft en daarmee geen stabiele meerderheid vormt; hij prefereert daarom een meerderheidskabinet.

Jetten probeert partijen te overtuigen dat een middenkabinet de samenleving kan verbinden en roept collega’s op voorbij de campagne te kijken. GL/PvdA-leider Jesse Klaver houdt voorlopig de deur gesloten: zijn partij wil bijdragen aan Nederland vooruithelpen, maar zegt dat dat zowel vanuit coalitie als oppositie kan gebeuren. De eerste verkennende gesprekken laten zien dat een centrumrechtse richting reëel is, maar nog allerlei combinaties en aanvullende steun vereist.