Alleen maar de boel blokkeren werkt niet, zegt deze klimaatactivist. 'De klimaatbeweging moet uit haar bubbel komen'
In dit artikel:
De Europese klimaatactie verkeert in een dip: nationale klimaatambities werden deze week door EU-lidstaten opgeschort en prominente protestgroepen staken hun activiteiten. In 2024 en 2025 hielden onder meer het Britse Just Stop Oil en de Duitse Letzte Generation op te bestaan; de Oostenrijkse tak van Letzte Generation was al in augustus 2024 gestopt.
Lea Bonasera (28), medeoprichter van Letzte Generation in 2021, vertelt over die ontwikkeling. De groep begon met dramatische acties — onder meer een hongerstaking bij de Bondsdag en grootschalige wegblokkades waarbij activisten zich aan het asfalt plakten — maar Bonasera verliet de beweging eind 2023 omdat ze de gekozen tactieken niet langer productief vond. Ze promoveert nu in Oxford op onderzoek naar waarom klimaatprotesten falen en hoe ze effectiever kunnen zijn. Tegelijk loopt er bij het Openbaar Ministerie in München een strafrechtelijk onderzoek tegen haar wegens vermeende betrokkenheid bij een criminele organisatie op grond van paragraaf 129, een artikel dat normaliter tegen georganiseerde misdaad wordt gebruikt; vijf andere ex-leden zijn al aangeklaagd en kunnen tot vijf jaar cel krijgen.
Bonasera stelt dat justitie in Beieren via deze aanpak een precedent wil scheppen en een chilling effect nastreeft om toekomstige activisten af te schrikken. Ze benadrukt dat Letzte Generation geweldloos opereerde en vindt vervolging op zulke gronden onterecht. Ook de zware straffen in het Verenigd Koninkrijk — onder meer een celstraf van vier jaar voor een geplande wegblokkade — droegen volgens haar bij aan het opheffen van groepen als Just Stop Oil.
Over de vraag of de acties averechts werkten, erkent Bonasera dat veel mensen de tactieken irritant vonden, maar ze wijst erop dat de groep wél succes had in het op de politieke en publieke agenda houden van de klimaatcrisis. Haar kritiek is dat activisten te veel in hun eigen kring blijven en te weinig in gesprek gaan met wie nog niet gewonnen is voor hun zaak. Ze pleit voor samenwerking met machtige, vaak over het hoofd geziene actoren — boeren, universiteiten, zelfs justitie — en voor het verbinden van ontregelende acties aan concrete, constructieve voorstellen.
Als concreet voorbeeld noemt ze Treuchtlingen (Beieren), waar een mineraalwaterbedrijf — eigendom van een supermarktketen — gratis grondwater oppompt voor flessenverkoop terwijl de regio kampt met droogte. Lokale verzetscampagnes maken klimaatvraagstukken tastbaar voor bewoners, aldus Bonasera, die tegelijkertijd het belang van internationaal gecoördineerd protest onderstreept: lokaal alleen is niet genoeg om de crisis te keren.
Politiek en publiek staan volgens haar niet per se vijandig tegenover klimaatmaatregelen, maar eisen wel sociale rechtvaardigheid: maatregelen mogen ongelijkheid niet verergeren. Het fiasco rond een sterk aangescherpt verwarmingsbeleid onder toenmalig minister Robert Habeck illustreert hoe gevoelige communicatie en framing politieke terugslagen kunnen veroorzaken; de Groenen leden daar flink onder. Bonasera ziet echter ook een kans: de huidige malaise dwingt de beweging zichzelf te heruitvinden en meer strategisch te werk te gaan. Ze adviseert terughoudendheid met louter symbolische acties tenzij die vergezeld gaan van realistische, inclusieve plannen. Tegelijk waarschuwt ze dat de planetaire situatie nijpend is — volgens haar zijn belangrijke grenzen al overschreden — waardoor de urgentie groter is dan ooit.