Alana S. Portero ziet de schoonheid van gelooide huiden en goedkope sieraden in 'Slechte gewoontes'

In dit artikel:

Slechte gewoontes, de debuutroman van Alana S. Portero, speelt zich af in de harde arbeiderswijk San Blas in Madrid eind jaren tachtig en begin jaren negentig. Daar overheersen geweld, drugs en armoede, en moet men vooral een man worden om te overleven. De hoofdpersoon is een jong kind dat zich niet thuisvoelt in deze machocultuur: een ‘stiekem meisje’ dat zachtaardig en kwetsbaar is, verlangend naar aansluiting bij de vrouwen in de buurt, die elkaar steunen ondanks het geweld om hen heen. Portero schildert een dubbelzinnig beeld van het vrouwelijk universum: warm en zorgzaam, maar ook getekend door pijn en misbruik die de verteller zelf heeft meegemaakt.

De roman volgt de ontwikkeling van deze naamloze verteller, die worstelt met haar genderidentiteit in een tijd en omgeving waarin het woord ‘trans’ nog niet bestond. Ze voelt zich een ‘ademende vergissing’ en zoekt erkenning, vooral in het nachtleven waar ze haar vrouw-zijn tijdelijk kan omarmen. Een opvallend personage is Margarita, een trans vrouw uit de buurt die voor de verteller symbool staat voor herkenning, maar ook voor afwijzing vanwege de eigen onzekerheden en interne strijd. Na jaren van afstand keert de verteller terug om Margarita te verzorgen in haar laatste levensfase, wat haar eigen vrouwelijkheid weer doet herleven en haar verbinding met de gemeenschap versterkt.

Portero geeft ook aandacht aan andere gemarginaliseerde vrouwen in San Blas: prostituees, armen en slachtoffers van geweld, wier harde levenssporen tegelijkertijd schoonheid en veerkracht uitdrukken. Hoewel het verhaal begint met ruwe realiteit en bitterheid, verschuift het langzaam naar een nostalgische en liefdevolle toon, waarin de verteller als volwassen vrouw reflecteert op haar jeugd en haar omgeving. Slechte gewoontes biedt zo een intiem portret van identiteit, overleven en zorg in een wereld die harde regels stelt, maar ook ruimte voor tederheid kent.