AI-minister gaat in Albanië vergunningen voor nieuwe wegen verlenen: 'Dit is geen sciencefiction'
In dit artikel:
Premier Edi Rama stelde donderdag tijdens de presentatie van zijn nieuwe kabinet een ‘AI-minister’ voor: Diella (wat ‘Zonneschijn’ betekent). De digitale functionaris krijgt de taak alle openbare aanbestedingen te regelen — inclusief het aannemen van personeel — met als doel vriendjespolitiek en omkoping bij lucratieve bouwprojecten uit te schakelen. Rama benadrukte dat Diella procedures volledig transparant en vrij van corruptie moet maken; Diella is al bekend als virtuele assistent op de overheidswebsite e-Albania, waar ze bezoekers welkom heet in traditionele kleding.
Albanië, een van de armste Europese landen, investeert snel in wegen en stadsbouw na jaren van verwaarlozing, waardoor aanbestedingen steeds lucratiever zijn geworden. De introductie van een AI-minister moet tegelijk een politiek signaal zijn: de Europese Commissie waarschuwde recent dat corruptie een blijvende zorg is, en Albanië wil zich profileren als serieuze kandidaat voor EU-lidmaatschap — Rama zette 2030 als streefdatum neer, wat in Brussel als optimistisch wordt gezien.
De stap past in een rij onconventionele anticorruptiemaatregelen. In een langdurig screeningproces werden meer dan achthonderd rechters en aanklagers door buitenlandse experts onderzocht; ruim de helft verloor uiteindelijk zijn post. Ook bestaat sinds zes jaar de speciale dienst Spak, die hooggeplaatste corruptiezaken onderzoekt en onder meer twee ex-presidenten liet arresteren. Recente zaken leidden tot de voorarreststelling van Tirana’s burgemeester Erion Veliaj, een bondgenoot van Rama, die ervan verdacht wordt smeergeld via liefdadigheidsorganisaties te hebben ontvangen.
Critici noemen de AI-minister vooral mediageniek en vragen zich af hoe Diella in de praktijk zal werken en wie uiteindelijk beslissingsmacht houdt. Tegenstanders beschuldigen Rama zelf van belangenverstrengeling en wijzen op de bouwhausse in Tirana: veel nieuwe kantoor- en wooncomplexen doen twijfels rijzen over wie profiteert. Eerder dit jaar zorgde Rama ook voor ophef met een TikTok-verbod dat weinig effect had — veel Albanezen omzeilen de blokkade via VPN’s, en zelfs Veliaj houdt via de app contact met aanhangers.
Kortom: Diella moet het imago van een doorzichtiger aanbestedingssysteem geven en corruptie tegengaan, maar het ontbreken van concrete operationele uitleg en de sterke politieke tegenstellingen maken het onzeker of de digitale minister werkelijk zal doorbreken met succes.