AI-beelden als politiek wapen. RUG-wetenschapper: 'Dit is nog maar het begin'

In dit artikel:

AI-gegenereerde beelden zijn recent ingezet als politiek wapen, waarschuwt promovendus Tsegaye Misikir Tashu van de Rijksuniversiteit Groningen. Hij onderzoekt hoe AI taal en beeld produceert en hoe die middelen kunnen worden misbruikt om mensen te misleiden. Deze week ontstond commotie toen met AI gemanipuleerde foto’s van GroenLinks-PvdA-leider Frans Timmermans — onder meer beweringen dat hij gearresteerd zou zijn of business class reist — werden gedeeld door twee PVV-Kamerleden via een heimelijk beheerde Facebookpagina. De Volkskrant bracht het aan het licht; de pagina is offline en PVV-leider Geert Wilders bood excuses aan. GroenLinks-PvdA deed aangifte van laster en van bedreigingen die in reacties verschenen.

Tashu benadrukt dat niet de AI zelf, maar de gebruiker aansprakelijk is: wie bewust vervalste beelden verspreidt met schadelijke bedoeling kan juridisch worden aangepakt. De komende EU-AI Act, die in 2026 volledig van kracht wordt, verplicht ontwikkelaars (providers) tot veiligere en transparantere systemen; organisaties die AI inzetten (deployers) moeten aangeven wanneer content door AI is gemaakt. Privégebruik valt buiten die regels, maar bestaande strafrechtelijke bepalingen tegen misleiding en laster blijven gelden.

Volgens Tashu loopt wetgeving achter bij technologische ontwikkeling, waardoor publiek bewustzijn en mediawijsheid cruciaal zijn. Als samenleving moeten we manieren vinden om met steeds realistischer AI-beelden, stemmen en teksten om te gaan, anders dreigt de technologie ons te overspoelen.