Afzwakking dreigt voor Europees klimaatdoel Hoekstra
In dit artikel:
Eurocommissaris Wopke Hoekstra ligt onder druk met zijn voorstel voor een nieuw EU-klimaatdoel voor 2040: een vermindering van broeikasgasemissies van 90% ten opzichte van 1990. EU-leiders en staatshoofden bespreken die plannen donderdag tijdens een top in Brussel, nadat meerdere grote lidstaten hun bezwaren hebben geuit over de economische gevolgen van zo’n ambitieus streven.
Hoekstra liet bij zijn presentatie in juli al ruimte voor flexibiliteit: lidstaten mogen een deel van hun emissiereducties in het buitenland laten meetellen (bijvoorbeeld door bossen te planten in Zuid-Amerika of fabrieken in India te verduurzamen). In het oorspronkelijke voorstel mag die buitenlandse compensatie maximaal drie procentpunt van de 90% bedragen, maar dat plafond kan omhoog moeten om voldoende steun te krijgen. Binnen de Europese Commissie wordt daarnaast rekening gehouden met de mogelijkheid dat het streefgetal zelf naar beneden bijgesteld wordt.
Commissievoorzitter Ursula von der Leyen schreef in een brief aan de lidstaten dat het doel “lager dan 90 procent kan zijn”, mits de resterende emissies buiten de EU worden gecompenseerd. Ze doet ook toezeggingen om industrie te ondersteunen bij de transitie, bedoeld om met name Frankrijk en Duitsland te paaien: Parijs vreest verlies van concurrentiekracht in staal en luchtvaart, Berlijn wil de auto-industrie beschermen. Nederland steunt Hoekstra en benadrukt dat klimaatbeleid en economische concurrentiekracht hand in hand moeten gaan, met aanvullende maatregelen om burgers en bedrijven te helpen.
Wetenschappelijke adviseurs waarschuwen echter dat een lager target het uiteindelijke netto-nul-doel in 2050 in gevaar kan brengen. De Europese Wetenschappelijke Klimaatraad adviseerde eerder om voor 2040 te mikken op 90–95% reductie; volgens klimaatwetenschapper Heleen de Coninck zijn juist de laatste procenten het moeilijkst en cruciaal om op tijd bij nul uit te komen. Ze waarschuwt ook dat lagere Europese ambities het mondiale innovatievoordeel kunnen ondermijnen, terwijl China al ver voorloopt in groene technologie.
Tegenover deze zorgen staat de opvatting dat de EU op de huidige koers al bijna 88% reductie zou bereiken in 2040, en dat een apart tussendoel misschien overbodig is. Critici wijzen daarentegen op het recente patroon van versoepelingen in Europees klimaatbeleid: de ontbossingswet is twee keer uitgesteld, duurzaamheidsregels zijn afgezwakt en ook het verbod op nieuwe benzine- en dieselauto’s in 2035 staat mogelijk ter discussie.
De top van donderdag zal vooral politieke richting geven; concrete percentages en maatregelen worden pas voorgesteld na een speciale bijeenkomst van klimaatministers over twee weken.