Afwezigheid populisten doet RTL-debat goed, Timmermans oogst luidste applaus
In dit artikel:
Het RTL-debat tussen de lijsttrekkers van CDA (Bontenbal), GroenLinks-PvdA (Timmermans), VVD (Yesilgöz) en D66 (Jetten) kreeg een verrassend inhoudelijk karakter vooral omdat PVV-leider Geert Wilders, zijnde de afwezige, niet aanwezig was. Zijn afwezigheid maakte ruimte voor debat over beleid in plaats van verhitte persoonlijke aanvallen; Rob Jetten greep die ruimte bovendien aan om de VVD aan te vallen.
Centraal in het debat stond de oorlog in Israël en de vraag of premier Netanyahu welkom is in Den Haag. Timmermans trok het hardst van leer en stelde dat Netanyahu als oorlogsmisdadiger berecht zou moeten worden; dat leverde veel applaus op. Yesilgöz zei wel bereid te zijn naar Israël te gaan en noemde vervolging door internationale tribunalen eerder morele vingerwijzing dan rechtskracht. Bontenbal pleitte voor een gezamenlijke Europese aanpak, Jetten verwees naar de binnenlandse protesten in Israël en zette zich in voor Palestijnse rechten.
Migratie en asiel openden het gesprek. Timmermans was als enige niet bereid te beloven dat het aantal asielzoekers fors omlaag gaat; hij wees op de opvangplicht voor oorlogsvluchtelingen en de onvoorspelbaarheid van nieuwe conflicten. Jetten was de enige die zich verzette tegen beperking van arbeidsmigratie, omdat die essentieel is voor de economie. Bontenbal bekritiseerde wat hij ‘gekkigheid’ noemde bij plotselinge wetsverscherpingen in de Kamer.
De lijsttrekkers konden elkaar ook uitdagen: Jetten sprak Yesilgöz aan op haar samenwerking met extreemrechts, Timmermans confronteerde haar met VVD-plannen om het eigen risico in de zorg te verhogen. Politieke theater en ook humor ontbraken niet: een lovende tweet van VVD-minister Vincent Karremans over Yesilgöz werd breed opgemerkt, temidden van speculatie over functiewisselingen na 29 oktober.
Verder kwamen solidariteit, armoede (Timmermans waarschuwde dat VVD-plannen 165.000 mensen in armoede kunnen duwen), de wooncrisis en hypotheekrenteaftrek aan bod. De grootste kloof liep tussen Yesilgöz en de overige drie. Alle vier beloofden dat ze voor Kerst een nieuw kabinet willen; of de kiezer op 29 oktober kiest voor stabiliteit of opnieuw voor ruzie en chaos, zal beslissend zijn.