Aftrap theaterseizoen stelt vragen bij toekomst van de sector: 'We zijn geen luxeartikel'

In dit artikel:

Directeur Anne Breure van Theater Utrecht opende donderdag het nieuwe theaterseizoen in Amsterdam met een prikkelende vraag: wat verlies je als jouw gezelschap zou ophouden te bestaan? Die denkoefening, uitgesproken tijdens de jaarlijkse 'Staat van het Theater' op het Nederlands Theater Festival, moest de sector aansporen tot nadenken over gemeenschappelijke waarden en niet alleen het eigen voortbestaan. Samen met theatermaker Sadettin Kirmiziyüz — bekend om voorstellingen over afkomst en identiteit — pleitte ze onafhankelijk maar eensgezind voor een collectieve blik op de toekomst van het theater.

Hun oproep komt in een gespannen klimaat: een half jaar geleden moesten diverse gezelschappen delen van hun structurele overheidssubsidie inleveren, met baanverlies tot gevolg. Breure benadrukte dat instellingen tijdelijke samenstellingen van mensen zijn die kunnen verdwijnen en elders opnieuw opduiken, en riep op om niet alleen individuele belangen te verdedigen maar gezamenlijk te strijden voor bredere zaken. Kirmiziyüz hield een pleidooi voor een ambitieuzer rol van het theater: niet slechts registreren van de tijdgeest, maar ook maatschappelijke agenda’s bepalen en toekomstbeelden bouwen — theatermakers mogen niet gereduceerd worden tot leveranciers van consumptiegoederen.

De uitspraken komen nu het kabinet en sector de komende jaren werken aan een nieuw subsidiestelsel dat in 2029 moet ingaan; sprekers riepen collega’s op zich bij dat ontwerpproces te mengen. Politieke en symbolische signalen waren zichtbaar: Breure en Kirmiziyüz droegen subtiel een Palestijnse vlag op hun kostuums, terwijl protesten dit keer beperkt bleven. De resterende elf festival dagen tonen hoogtepunten van vorig seizoen, organiseren debatten en reiken prijzen uit; tegelijk loopt het meer experimentele Amsterdam Fringe Festival als tegenhanger.