Aflossingsvrije hypotheek soms risicovol, maar paniek bij ouderen is niet nodig
In dit artikel:
Meer dan de helft van de Nederlandse hypotheekschuld bestaat nog uit aflossingsvrije hypotheken, stelt toezichthouder AFM; het totale hypotheekvolume ligt rond de 900 miljard euro. Bij deze vorm wordt alleen rente betaald en geen aflossing, waardoor huiseigenaren aan het einde van de looptijd kunnen zitten met een restschuld die ze moeten aflossen of herfinancieren. Toezichthouders, waaronder de ECB, zien dat als een risico voor zowel banken als klanten en roepen op tot afbouw.
Nederland heeft echter al regels aangescherpt: sinds 2013 mogen nieuwe aflossingsvrije hypotheken maximaal 50% van de woningwaarde beslaan en komen ze niet meer in aanmerking voor renteaftrek. Dat neemt volgens ING-econoom Sander Burgers een deel van het risico weg, maar de bestaande, oudere leningen blijven wijdverbreid — en juist die treffen vooral vijftigplussers.
Commercieel directeur Michiel Meijer van De Hypotheekshop spreekt van een probleem dat deels is gecreëerd door de toenemende druk en communicatie van geldverstrekkers. Veel 50-plussers ondervonden dat hun oude aflossingsvrije afspraken onder nieuwe voorwaarden lastiger passen; banken sturen soms berichten waarin zij aandringen op aflossen, wat paniek veroorzaakt. Voor verhuizers is er bovendien onzekerheid of zij bij een volgende hypotheek opnieuw een aflossingsvrij deel kunnen krijgen; zonder dat deel stijgen de maandlasten door verplichte aflossing — een onwenselijk effect juist richting pensioen en een rem op doorstroming op de woningmarkt.
Hypotheekadviseur Oscar Noorlag nuanceert de risico-inschatting: veel ouderen hebben relatief kleine hypotheken waardoor het daadwerkelijke risico beperkt is. Toch wijst hij op een belangrijke toekomstgolf: tussen 2031 en 2042 lopen veel aflossingsvrije hypotheken af en verdwijnt voor veel leningen ook de renteaftrek. Dat kan voor sommige huiseigenaren een serieuze uitdaging opleveren als herfinanciering of aflossen niet mogelijk blijkt.
De Hypotheekshop roept de politiek op om ingrepen zo te ontwerpen dat honderdduizenden 55-plussers niet onnodig in onzekerheid of financiële problemen worden gebracht. Praktische alternatieven voor huiseigenaren zijn het opbouwen van buffers, eerder aflossen waar mogelijk, of bewust plannen voor verkoop of verkleining van de woonlasten bij pensioen — maar zonder heldere beleidsruimte blijft veel onzekerheid bestaan.