Advocatenorde ziet meeste onrechtsstatelijke plannen bij PVV en FVD, maar het is dus precies andersom

In dit artikel:

De “onafhankelijke” commissie van de Nederlandse Orde van Advocaten (NOvA) concludeerde maandag na doorlichting van verkiezingsprogramma’s dat Forum voor Democratie (FVD) en de PVV het vaakst plannen hebben die in strijd zouden kunnen zijn met de rechtsstaat: FVD kreeg 33, PVV 30 zogenaamde rode vlaggen, vooral op asielbeleid. De NOvA moest een dag later echter rectificeren omdat een bijlage met kleurcoderingen tel- en toewijzingsfouten bevatte; de hoofdbevindingen zouden ongewijzigd blijven.

In de commissie zit onder meer hoogleraar Jasper Krommendijk, die ook een functie heeft bij het ministerie van VWS en als rechter-plaatsvervanger werkt. Kritiek kwam van onder anderen Willem Engel en Wob-onderzoeker Cees van den Bos, die een vrijgegeven Wob‑document uit 2020 aanhaalt dat de beeldvorming nuanceert: tijdens de coronaperiode zouden D66, VVD, CDA en anderen hebben geprobeerd parlementaire bevoegdheden te beperken en meer ruimte te geven aan ministeriële regelingen (bestuurlijke decreten) onder leiding van NCTV en VWS. Het ministerie bleek bang dat partijen als FVD en PVV met een minderheid zulke ministeriële regelingen konden blokkeren vanwege een amendement op de Tijdelijke wet maatregelen Covid-19 waarmee één vijfde van een Kamer kon eisen dat een regeling bij wet wordt vastgesteld — en zo het vaststellen van die regeling kon verhinderen. Interne ambtenaren omschreven dat amendement toen als problematisch en adviseerden het te weren om slagvaardigheid te bewaren.

Belangrijk in deze zaak zijn de vragen over onafhankelijkheid van de NOvA-commissie (gezien banden van commissieleden met overheidsinstanties), de correcte rapportage van haar bevindingen, en het bredere debat over democratische controle versus bestuurlijke doelmatigheid in noodsituaties.