Adviesraad: 'Veel meer handel nodig met mondiale Zuiden, Nederland anders buiten spel'
In dit artikel:
De Adviesraad Internationale Vraagstukken (AIV) roept Nederland en Europa op veel actiever economische en politieke banden te smeden met landen uit het mondiale Zuiden. Het advies, dat vandaag is gepresenteerd, waarschuwt dat het Westen anders de aansluiting bij een veranderende wereldorde kan missen.
Het mondiale Zuiden omvat ongeveer 130 landen in vooral Latijns‑Amerika, Afrika en Azië: samen goed voor ongeveer 80% van de wereldbevolking en meer dan 40% van het mondiale inkomen. Door de sterke groei van landen als China en India neemt hun invloed snel toe. Volgens VN-functionarissen groeit de handel tussen Zuid en Zuid zo snel dat die binnen enkele jaren gelijk kan komen te staan aan de handel tussen Noord en Noord, wat het geopolitieke zwaartepunt verschuift.
De AIV vindt dat Nederland tot nu toe te passief is geweest. Tegelijkertijd sloot ons land de afgelopen jaren meerdere ambassades in het Zuiden en wil de regering nog vijf posten opheffen (Bujumbura, Havana, Juba, Tripoli en Yangon). De raad benadrukt juist het belang van diplomatieke aanwezigheid om handelsrelaties, investeringen en politieke samenwerking te versterken en waarschuwt dat bezuinigingen op posten op termijn duurder kunnen uitpakken.
Ook het koloniale verleden speelt mee in de relatie: veel landen willen niet langer grondstoffen uitrichten naar Europa, maar zelf verwerken en waarde toevoegen. Dat vraagt andere vormen van samenwerking en meer gelijkwaardige handelsrelaties. Tegelijk groeit in het mondiale Zuiden het gevoel dat het Westen met twee maten meet, bijvoorbeeld rond sancties en conflicten; die perceptie voedt politieke afstand en solidariteitsuitingen, zoals steun voor Gaza, aldus gesprekspartners uit die regio.
De AIV adviseert daarnaast om het mondiale Zuiden meer invloed te geven in mondiale instellingen zoals het IMF en de VN. Met het oog op komende verkiezingen pleit AIV‑voorzitter Bert Koenders ervoor dat de Nederlandse politiek meer oog krijgt voor deze internationale verschuivingen: door de onvoorspelbaarheid van de VS en de onduidelijke positie van China heeft Europa belang bij strategische relaties met opkomende landen om zo eigen welvaart en veiligheid te beschermen.